Tự hào các di tích trên quê hương cách mạng Minh Tâm

Xã Thiệu Minh cũ, nay là xã Minh Tâm, huyện Thiệu Hóa là một trong những cái nôi cách mạng của tỉnh Thanh Hóa. Đây là nơi diễn ra nhiều sự kiện lịch sử, nhiều cuộc mít tinh đấu tranh cách mạng của quần chúng Nhân dân địa phương.

Đình Ngô Xá Hạ hay còn gọi là đình làng Đồng Chí được xây dựng vào năm 1925. Trong những ngày sục sôi cướp chính quyền ở phụ lỵ Thiệu Hóa, đình Ngô Xá Hạ là nơi tập hợp lực lượng trong làng, trong tổng tham gia cướp chính quyền ở Thiệu Hóa vào đêm ngày 18-8, rạng sáng 19-8-1945.

Ngày 23-8-1956, dưới sự chỉ đạo của đồng chí Hoàng Tiến Trình, các đơn vị tự vệ chiến đấu của Thiệu Hóa đã tập trung tại đình Ngô Xá Hạ tiến về thị xã Thanh Hóa tham gia cuộc mít tinh lớn của tỉnh để chứng kiến sự ra mắt của Ủy ban Nhân dân cách mạng lâm thời tỉnh Thanh Hóa.

Đình là một tòa nhà hình chữ nhật xây dựng theo kiến trúc kiểu Pháp, thông hiên ở bốn mặt. Mặt trước cửa hiên (cũng là hướng chính của đình) mở về hướng Nam có 11 cửa được xây cuốn vòm; ngăn cách ở mỗi cửa này là hệ thống cột tròn độc lập và cột kép để tạo nên sự cân đối, hài hòa ở mỗi cửa.

Trên những cột được đắp đường gờ chỉ để tạo dáng thanh thoát mềm mại.

Xung quanh mái đình được xây dựng hàng lan can con tiện, người thợ đã tạo dáng hình búp sen ở khoang giữa và các góc mái là hình các đài sen.

Đình Đồng Bào là nơi thờ cúng ông Nguyễn Quốc Oai, vị tướng có công dẹp giặc giữ nước, khai canh lập ấp, được Nhân dân tôn thờ làm thành hoàng làng. Tại đình đã chứng kiến nhiều đợt huy động, tiễn đưa con em trong làng chi viện cho chiến trường đánh Mỹ cứu nước, chống chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ, nhiều năm làm kho chứa thóc.

Đề tài trang trí hình rồng, lân, chữ thọ, lá cúc cách điệu thể hiện phong cách kiến trúc dân gian truyền thống.

Đình Đồng Minh là thờ thành hoàng làng - thần Thiên Lôi. Đây cũng là nơi hội họp, diễn ra cuộc đấu tranh đòi giảm thuế thân và nơi luyện tập, cất giấu vũ khí chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa của Đội tự vệ cứu quốc Hà Thanh. Tại đây năm 1948 Quân khu 3 mở Trường Trung học Phan Tây Hồ, Tỉnh ủy mở Trường Trung học Trần Phú, Trung ương mở các lớp huấn luyện cán bộ Việt Minh. Cuộc cải cách ruộng đất năm 1955-1956 cũng được diễn ra tại đình.

Trên thượng lương của đình ghi rõ đình được xây dựng vào đời Vua Tự Đức thứ 13 (1860), dựng lại năm 1958. Đình Đồng Minh là ngôi đinh có kiến trúc thuần Việt với những mảng chạm khắc tinh xảo, bố cục hài hòa.

Xã Minh Tâm tự hào khi xã có 3/3 di tích được công nhận di tích cấp tỉnh, đó là di tích cách mạng đình Ngô Xá Hạ; các Di tích kiến trúc - Nghệ thuật đình Đồng Minh và đình Đồng Bào.

Thu Thủy