Thiếu nhân lực y tế, nhiều huyện miền núi gặp khó khăn trong mùa dịch

Thực trạng đang diễn ra tại nhiều huyện miền núi tỉnh Thanh là việc thiếu hụt lực lượng cán bộ, nhân viên y tế cấp cơ sở (mỗi trạm y tế xã chỉ từ 3 - 5 người), trong khi địa bàn rộng, dân số đông đã, đang gây ra không ít khó khăn trong các hoạt động khám, chữa bệnh ban đầu cho người dân. Đặc biệt, trong thời điểm dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, đội ngũ nhân viên y tế phải thực hiện đồng thời nhiều nhiệm vụ.

Trạm Y tế xã Cẩm Thành gặp không ít khó khăn trong công tác phòng, chống dịch COVID-19 do lực lượng cán bộ, nhân viên y tế mỏng.

Khi y tế cơ sở quá tải...

Có thể nói, vai trò của y tế cơ sở rất quan trọng, là tuyến đầu, “người gác cổng” trực tiếp và gần dân nhất, giúp giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên. Tuy nhiên, thực tế tại các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa cho thấy, lực lượng y tế khá mỏng trong khi nhiệm vụ phải đảm trách ở địa bàn rộng, dân số đông. Ở huyện Cẩm Thủy, nguồn nhân lực tuyến y tế cơ sở không chỉ “mỏng” mà còn phân bố không đều, có xã 5 cán bộ, nhân viên y tế, có xã chỉ 4, thậm chí là 3. Trạm Y tế xã Cẩm Thành được đầu tư cơ sở hạ tầng khang trang, với nhiều phòng làm việc chuyên môn, song cả trạm chỉ có 4 cán bộ, nhân viên y tế (1 nữ hộ sinh đang nghỉ thai sản, còn 3 người làm việc), trong khi dân số địa phương hơn 7.000 người. Theo ông Trương Công Hoan, Trạm trưởng, trước sự phức tạp của dịch bệnh, cán bộ nhân viên đã rất nỗ lực, làm việc vượt công suất để đảm bảo nhiệm vụ. Tuy nhiên, số lượng con em từ các tỉnh, thành về đông, ở nhiều thời điểm khác nhau nên công tác điều tra, giám sát, tuyên truyền, hướng dẫn phòng, chống dịch COVID-19 hết sức khó khăn. Trạm kiến nghị Trung tâm Y tế huyện tăng cường tần suất và số lượng cán bộ y tế về hỗ trợ địa phương trong các hoạt động phòng, chống dịch.

“Có hôm vào nửa đêm, chúng tôi nhận lệnh đi nắm bắt tình hình công dân Trương Văn H. từ tỉnh Vĩnh Long trở về (cùng chuyến bay với ca F0) không khai báo, tại thôn Bèo Bọt (cách trung tâm xã hơn 7km). Để đến được hộ dân phải vượt qua sông Mã bằng đò. Sau khi tìm được nhà, đọc quyết định đưa người đi cách ly tập trung... trở về nhà thì đã đến giờ làm việc của ngày mới”, bác sĩ Hoan kể.

Cùng chung thực trạng, Trạm Y tế xã Thiết Ống (Bá Thước) mới được đầu tư hạ tầng khang trang từ chương trình xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, cả trạm hiện chỉ có 5 cán bộ y tế nhưng cùng lúc thực hiện nhiều nhiệm vụ trên địa bàn rộng lên tới 19 thôn, bản; dân số hơn 9.000 người, nên gặp nhiều khó khăn. Trạm trưởng Hà Thị Cúc cho hay: "Do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, con em từ các tỉnh, thành phố trở về địa phương lên tới 1.137 người; số cách ly tại nhà là 371 người. Để đảm bảo công tác phòng, chống dịch, ngoài nhiệm vụ chuyên môn, trạm có nhiệm vụ điều tra dịch tễ, tuyên truyền hướng dẫn công dân thực hiện cách ly, phòng chống dịch... Nếu tỷ lệ thầy thuốc với người dân được nâng lên mức 1.000 dân/1 thầy thuốc thì mới phần nào giảm tải hơn cho tuyến cơ sở”.

Thực trạng chung

Trao đổi với phóng viên, ông Lê Huy Tiến, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Cẩm Thủy thừa nhận, việc thiếu nguồn nhân lực y tế cơ sở đang gây ra những khó khăn nhất định trong hoạt khám, chữa bệnh ban đầu, cũng như công tác phòng, chống dịch COVID-19. Hiện tại, số lượng cán bộ nhân viên y tế tại các xã là 92/17 xã, thị trấn. Nhiều Trạm y tế xã như: Cẩm Lương, Cẩm Thành, Cẩm Liên... chỉ có 4 cán bộ y tế. Theo Thông tư liên tịch số 08/2007/TTLT-BYT-BNV ngày 5-6-2007 của Bộ Y tế và Bộ Nội vụ về hướng dẫn định mức biên chế sự nghiệp trong các cơ sở y tế nhà nước (gọi tắt là Thông tư 08) thì định mức số lượng cán bộ, nhân viên y tế của huyện là 122, tức còn thiếu 30 người. Bên cạnh đó, đội ngũ y tế cơ sở đang già hóa, đến năm 2023 huyện có khoảng hơn 20 cán bộ y tế về nghỉ chế độ, số lượng thiếu hụt sẽ càng lớn, cần sớm được bổ sung.

Trong khi đó, Bác sỹ Vi Văn Thuyết, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Bá Thước, cho rằng: Từ năm 2015 đến nay, đơn vị gần như không tuyển dụng thêm cán bộ, nhân viên y tế. Một số trạm y tế xã, như: Thành Lâm chỉ có 3 cán bộ y tế; Thiết Ống có 4 người,... Trước diễn biến phức tạp của dịch COVID-19, các cán bộ, nhân viên y tế ở những xã này đều phải làm việc quá tải.

Theo thống kê, huyện Bá Thước có tổng 116 cán bộ y tế cơ sở/21 xã, thị trấn. Nếu căn cứ theo Thông tư 08 thì huyện còn thiếu 40 cán bộ, nhân viên y tế. Sang năm 2023, huyện sẽ có 6 bác sĩ về nghỉ chế độ, nếu không được kịp thời bổ sung nguồn nhân lực thì sẽ gặp rất nhiều khó khăn.

Trao đổi với chúng tôi, ông Đoàn Nam Hưng, Trưởng phòng Tổ chức cán bộ, Sở Y tế, cho biết: Sau sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, toàn tỉnh có 559 trạm y tế xã, phường, thị trấn. Theo Thông tư 08 thì Thanh Hóa còn thiếu 503 cán bộ, nhân viên y tế. Với số liệu trên thì tỉnh mới chỉ đạt mức bình quân tối thiểu là 5 người/ trạm y tế. Trong khi đó, theo quy định, đối với xã miền núi, hải đảo trên 5.000 dân, nếu tăng 1.000 dân thì tăng thêm 1 biên chế cho trạm; tối đa không quá 10 người. Thanh Hóa chưa đạt chỉ tiêu này. Các huyện miền núi thiếu nhiều cán bộ, nhân viên y tế, như: Cẩm Thủy thiếu 30 người; Bá Thước thiếu 40 người; Như Thanh thiếu 28 người; Quan Sơn thiếu 18 người; Mường Lát thiếu 18 người...

Được biết, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là bởi, một thời gian dài Thanh Hóa chưa chuyển nhân viên y tế xã, phường, thị trấn thành viên chức theo Nghị định 117/2014/NĐ-CP của Chính phủ, dẫn đến các trạm y tế không được giao chỉ tiêu bổ sung nhân lực. Trong khi số lượng nhân viên nghỉ hưởng chế độ bảo hiểm xã hội ngày một tăng.

Bài và ảnh: Đình Giang