Mường Lát: Tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, trợ giúp pháp lý cho đồng bào dân tộc thiểu số

Mường Lát là huyện vùng cao, biên giới của tỉnh Thanh Hóa với đại đa số là đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) sinh sống. Tình hình kinh tế - xã hội (KT-XH), quốc phòng - an ninh của địa phương những năm gần đây đã có nhiều chuyển biến tích cực, đời sống của Nhân dân, đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện ngày càng được cải thiện và nâng cao. Dù còn nhiều khó khăn nhưng đây là cơ sở quan trọng để huyện Mường Lát tiếp tục nỗ lực vượt khó trong công tác giảm nghèo bền vững và phát triển KT-XH. Song song với những nhiệm vụ lớn, có tính chiến lược nói trên, công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật (PBGDPL), trợ giúp pháp lý cho đồng bào các dân tộc trên địa bàn đóng vai trò quan trọng.

Tuyên truyền giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và PBGDPL cho học sinh Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Pù Nhi. Ảnh: Ngọc Huấn

Nâng cao hiệu quả trợ giúp pháp lý

Hàng năm, UBND huyện Mường Lát chỉ đạo các phòng chuyên môn có liên quan tham mưu ban hành các kế hoạch, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện công tác trợ giúp pháp lý và lồng ghép các nội dung trợ giúp pháp lý cho đồng bào DTTS. Điển hình như: kế hoạch theo dõi tình hình thi hành pháp luật trên địa bàn; kế hoạch hoạt động của Hội đồng phối hợp PBGDPL; công tác PBGDPL; hòa giải ở cơ sở; cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; công tác tuyên truyền, PBGDPL trong vùng đồng bào DTTS; tiếp tục thực hiện hiệu quả Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành... Đồng thời, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về trợ giúp pháp lý, tăng cường phối hợp với các cấp, các ngành trong thực hiện, đảm bảo quyền lợi cho các đối tượng được trợ giúp pháp lý. Việc tuyên truyền về công tác trợ giúp pháp lý và hoạt động trợ giúp pháp lý qua các phương tiện truyền thông tại xã, thị trấn, khu phố, bản... đã từng bước được chú trọng, nhiều xã đã tổ chức phát thanh vào những ngày trong tuần để người dân biết và tiếp cận. Đây là một trong những kênh thông tin đem lại hiệu quả cao góp phần quan trọng đưa quy định của pháp luật về trợ giúp pháp lý đến với người dân ở cơ sở.

Với sự lãnh đạo, chỉ đạo của UBND huyện, sự đoàn kết, đồng lòng của tập thể những người làm công tác trợ giúp pháp lý, hoạt động trợ giúp pháp lý trên địa bàn huyện Mường Lát đã dần đem lại hiệu quả thiết thực, góp phần quan trọng trong việc bảo vệ quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, đặc biệt là những người DTTS khó khăn. Điểm nhấn trong công tác trợ giúp pháp lý cho đồng bào DTTS mà huyện Mường Lát đã thực hiện đạt kết quả khả quan, tích cực đó là bảo đảm điều kiện thực hiện chính sách, pháp luật về “Trợ giúp pháp lý cho người DTTS cư trú ở vùng có điều kiện KT-XH đặc biệt khó khăn”. Công tác tập huấn chính sách, pháp luật liên quan đến Luật Trợ giúp pháp lý và các văn bản liên quan được huyện thực hiện thường xuyên, liên tục thông qua các hội nghị tuyên truyền PBGDPL. Qua đó, đảm bảo sự tiếp cận của người dân tới hoạt động trợ giúp pháp lý được đầy đủ và kịp thời nhất, giúp người dân được thụ hưởng hoạt động trợ giúp pháp lý chất lượng để được bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình khi gặp vướng mắc, tranh chấp pháp luật.

Năm 2022, huyện Mường Lát đã tổ chức hội nghị phổ biến các quy định của Luật Trợ giúp pháp lý và văn bản hướng dẫn thi hành và tập huấn kỹ năng trợ giúp pháp lý tại huyện cho đối tượng là trưởng bản, tổ trưởng các tổ hòa giải, tổ viên tổ hòa giải, già làng, người có uy tín trong cộng đồng dân cư với tổng số 250 lượt người tham gia. Lồng ghép tổ chức 8 hội nghị tuyên truyền “PBGDPL và tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS" tại 8 xã với trên 528 lượt người tham gia. Năm 2023, huyện tổ chức 1 hội nghị với 194 người tham dự. Huyện cũng đã tập trung tổ chức bộ máy, mức độ đáp ứng về biên chế, kinh phí bảo đảm cho việc thực hiện chính sách. Qua đánh giá, việc bảo đảm điều kiện thực hiện chính sách, pháp luật về trợ giúp pháp lý cho người DTTS cư trú ở vùng có điều kiện KT-XH đặc biệt khó khăn trên địa bàn huyện đã và đang dần thay đổi theo hướng tích cực hơn. Công tác trợ giúp pháp lý cho người DTTS trên địa bàn luôn được quan tâm và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật. Chất lượng công tác trợ giúp pháp lý của cơ quan Nhà nước và người thực hiện trợ giúp pháp lý đang ngày càng được nâng cao. Thông qua việc thực hiện các vụ việc cụ thể đã giúp đồng bào DTTS bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của mình, nâng cao hiểu biết và ý thức pháp luật, trên cơ sở đó để họ ứng xử phù hợp với pháp luật, tôn trọng và chấp hành pháp luật, góp phần bảo đảm công lý, thực hiện công bằng xã hội, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, phòng ngừa vi phạm pháp luật.

Đến nay, Mường Lát chưa có vụ việc nào có khiếu nại, kiến nghị về chất lượng vụ việc và yêu cầu bồi thường thiệt hại. Các tổ chức, cá nhân trên địa bàn huyện đều tuân thủ tốt các chính sách, pháp luật về trợ giúp pháp lý cho người DTTS cư trú ở vùng có điều kiện KT-XH đặc biệt khó khăn. Bên cạnh đó, UBND huyện thường xuyên tổ chức phổ biến, quán triệt đến toàn thể cán bộ, công chức, viên chức trong cơ quan, đơn vị, UBND các xã, thị trấn và các khu phố, bản về tầm quan trọng của công tác trợ giúp pháp lý; nâng cao ý thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng và hiệu quả của công tác trợ giúp pháp lý. Trong những năm qua, trên địa bàn huyện không xảy ra vụ việc vi phạm pháp luật nào liên quan đến hoạt động trợ giúp pháp lý.

Tạo chuyển biến tích cực trong đồng bào

Phó Chủ tịch UBND huyện Mường Lát Mai Xuân Giang khẳng định: Kết quả thực hiện chính sách, pháp luật về trợ giúp pháp lý cho đồng bào DTTS đã có những tác động tích cực đến đời sống chính trị, KT-XH, cũng như bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người DTTS cư trú ở vùng có điều kiện KT-XH đặc biệt khó khăn. Đến nay, nhận thức pháp luật, ý thức tuân thủ và chấp hành pháp luật của người dân vùng đồng bào DTTS được nâng lên, từng bước hình thành nếp sống làm việc theo Hiến pháp và pháp luật trong Nhân dân; góp phần thực thi quyền con người, quyền công dân; nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào DTTS. Phát huy những kết quả đạt được, huyện Mường Lát tiếp tục triển khai có hiệu quả Luật trợ giúp pháp lý và các văn bản hướng dẫn thi hành về trợ giúp pháp lý cho người DTTS. Tập huấn, tăng cường hiểu biết về trợ giúp pháp lý cho những người có điều kiện tiếp xúc hàng ngày với người dân như cán bộ xã, giáo viên trên địa bàn, công an xã, lực lượng liên ngành của công an, biên phòng, quân sự, cán bộ hòa giải, cán bộ hội phụ nữ, hội nông dân, già làng, trưởng bản... để kịp thời giải thích cho người dân về quyền được trợ giúp pháp lý, hướng dẫn người được trợ giúp pháp lý cần phải gửi đơn hoặc liên hệ với ai, cần phải làm gì để bảo vệ quyền và lợi ích của mình. Phát huy tính tích cực, tự giác trong học tập, tìm hiểu pháp luật; nâng cao hiểu biết pháp luật, tạo sự chuyển biến tích cực trong ý thức chấp hành pháp luật, bảo vệ pháp luật của công chức, người lao động và đồng bào các DTTS của huyện.

Năm 2024, thực hiện Kế hoạch số 10/KH-BDT, ngày 19/2/2024 của Ban Dân tộc tỉnh về công tác tuyên truyền PBGDPL, UBND huyện Mường Lát đã xây dựng kế hoạch công tác PBGDPL trong vùng đồng bào DTTS. Trong đó, triển khai thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 9 “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng DTTS và miền núi”; PBGDPL và tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS thuộc Nội dung số 02, Tiểu dự án 1, Dự án 10 thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn 1 từ 2021-2025; triển khai thực hiện nếp sống văn hóa trong cưới xin, tang lễ vùng đồng bào Mông; tập huấn, bồi dưỡng kiến thức cho người có uy tín trong đồng bào DTTS. Phòng Dân tộc là cơ quan chủ trì phối hợp với UBND các xã, thị trấn, các cơ quan, đơn vị có liên quan thực hiện.

Ngọc Huấn