Nga Sơn - một vùng quê huyền thoại và danh thắng

Về Nga Sơn (xứ Thanh) được chứng kiến một vùng quê với nhiều câu chuyện huyền thoại và danh thắng: Sự tích Mai An Tiêm, Từ Thức - Giáng Hương, chùa Tiên xứ Phật cõi trần, khởi nghĩa Ba Đình... Mật độ di tích ở đây khá dày đặc, có xã từ 3-5 di tích, chủ yếu ở Nga Thiện, Nga Phú, Nga An, Nga Điền, Nga Thạch, Ba Đình...

Xã Nga Thiện có động Từ Thức, động Bạch Á, núi Bia Thần, đền thờ nữ tướng Lê Thị Hoa và danh tướng Trịnh Minh. Động Từ Thức là một danh thắng nổi tiếng, thường gọi là “Danh sơn đệ nhất động trời Nam”. Trong động có nhiều thạch nhũ cùng với những “bức tượng” gắn liền với câu chuyện Từ Thức gặp tiên. Mỗi năm, di tích này đón hàng ngàn lượt khách về tham quan, vãn cảnh. Những năm gần đây, huyện Nga Sơn đã tập trung đầu tư nâng cấp, chỉnh trang lại khuôn viên tạo điểm nhấn hấp dẫn cho du khách mỗi khi về Nga Sơn thăm thú điền viên.

Du khách tham quan động Từ Thức.

Đền thờ Mai An Tiêm nằm ở chân núi An Tiêm (hay còn gọi là núi Quả Dưa), thuộc địa bàn xã Nga Phú. Đền thờ đức thánh Mai An Tiêm - theo truyền thuyết là người đã có công tìm ra Dưa hấu. Đền tọa lạc ở thế “Rồng chầu voi phục”, lưng tựa vào núi như một ngai vàng vững chãi. Đền được tu sửa mới nhất vào năm 2010, xây dựng lại trên nền móng cũ theo cấu trúc đình đền Việt Nam, mang đậm dấu ấn thời Nguyễn. Kết cấu hình chữ Đinh với 5 gian tiền bái và bốn gian hậu cung, cổng đền gồm 4 cột kiểu cổng tứ trụ truyền thống. Đền còn lưu giữ được 4 sắc phong cổ. Lễ hội Mai An Tiêm thường được tổ chức vào ngày 12/3 - 15/3 âm lịch. Đây là dịp để con em họ Mai và du khách thập phương từ nhiều miền đất nước đến tri ân, tham quan khu di tích nổi tiếng này.

Là một địa danh lịch sử xa xưa gắn với nhiều truyền thuyết, cửa Thần Phù và chùa Hàn Sơn (xã Nga Điền) thực chất là một vùng đất nằm ở hai bên cửa biển cũ, nay đã lùi xa trong đất liền hơn 10 km. Thần Phù và vùng cửa biển Thần Phù nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam về các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm của dân tộc. Với những giá trị trên, Thần Phù đã được công nhận di tích cấp tỉnh. Tọa lạc cửa Thần Phù là chùa Hàn Sơn. Chùa được xây dựng lại trong khuôn viên diện tích hơn 3.000 m², có nhà Tam Bảo, nhà Tổ, nhà Mẫu, nhà Khách đều được xây bằng gỗ lim, ngói vẩy, cổng Tam Quan khá đẹp. Chiếu sân rồng được xây trước cửa nhà Tam Bảo, bên cạnh còn có lư hương, 2 cột đèn bằng đá, ngoài ra còn có ao sen, khuôn viên xây dựng bằng đá và gạch bắt mắt. Nơi đây, mỗi ngày đón hàng chục lượt du khách về dâng hương, tham quan.

Nga An có di tích: Chùa Tiên, hồ Đồng Vụa, Phủ Thông. Các di tích này đều có sự gắn kết hài hòa giữa cảnh tiên và cõi Phật với khung cảnh thiên nhiên nguyên sơ và thơ mộng.

Chùa Tiên được xây dựng trên mảnh đất rộng 3,5 ha, cảnh quan đẹp, hấp dẫn và yên tĩnh. Bước chân vào cửa chùa, lòng ta sẽ thấy thư thái hơn rất nhiều. Nơi đây có không gian xanh bình yên, sạch sẽ. Những cây nhãn cành lá xum xuê, cây hoa Đại tỏa mùi hương ngào ngạt, và một cánh đồng cây Thèn Én (một loại nguyên liệu để làm hương thắp trong chùa) trải rộng. Di chỉ khảo cổ học chùa Tiên được phát hiện năm 1974. Di chỉ rộng 500m², tầng văn hoá dày 0m60, tìm thấy gốm thô. Theo truyền thuyết, chùa Tiên gắn liền với truyền thuyết về động Từ Thức. Vào rằm tháng 3 âm lịch hàng năm, diễn ra lễ hội chùa Tiên. Đây là dịp để phật tử bốn phương về dâng hương kính Phật. Cách Chùa Tiên không xa là hồ Đồng Vụa. Hồ rộng trên 20 ha, giữa hồ có hình ông rùa nổi cao, 4 bên là đồi núi, hồ còn nguyên vẻ đẹp hoang sơ, nước hồ sâu đủ để du khách du thuyền vãn cảnh. Một bên là núi, một bên là nước, phong cảnh như hòa quện với nhau, sơn thủy hữu tình. Đặc biệt, hồ có rất nhiều cá, du khách có thể buông cần câu, hưởng thú tiêu dao. Hồ cũng có rất nhiều hoa sen, vào mùa sen nở, đi từ xa ta đã có thể cảm nhận được hương sen thoang thoảng trong gió, tận mắt chứng kiến hồ sen mới thấy đẹp và hấp dẫn. Ngoài ra còn có Phủ Thông nằm sát Quốc lộ 10. Thiên nhiên ở đây kỳ thú tạo nên nét đẹp riêng của động Phủ Thông mà chỉ một lần đến du khách mãi không quên...

Thanh Thúy