Đinh Lễ - một trong những danh tướng tài năng của nghĩa quân Lam Sơn

Dưới ngọn cờ khởi nghĩa của nghĩa quân Lam Sơn, danh tướng Đinh Lễ đã có nhiều đóng góp quan trọng, góp công trong chiến thắng chống lại ách thống trị của nhà Minh xâm lược.

Đinh Lễ (? – 1427) là bậc khai quốc công thần nhà Lê Sơ, ông quê sách Thúy Cối, hương Lam Sơn (Thọ Xuân), tham gia nghĩa quân Lam Sơn từ những buổi đầu, lập nhiều chiến công vang dội.

Ông xuất thân từ gia đình có nhiều đời làm quan, cụ tổ là Đinh Thỉnh, làm quan đến chức Thái úy, được tặng Mục Huệ Đại Vương.

Năm Mậu Tuất 1418, vâng lệnh vua, Đinh Lễ sang Ai Lao (Lào) xin viện trợ quân lương để chuẩn bị cho khởi nghĩa. Năm 1419, ông cầm quân đánh giặc ở Lạc Thủy, trận này cánh quân đã chém chết hàng nghìn tên giặc.

Đền thờ Đinh Lễ tại thị trấn Vạn Hà, huyện Thiệu Hóa được công nhận Di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia năm 1994.

Tháng 7 năm Canh Tý (1420) ông tiếp tục phục binh ở xứ Bồ Mộng, đại thắng quân giặc, cùng năm đó ông được Bình Đinh Vương phong làm Tư không. Năm Mậu Tuất (1421).

Theo một số tài liệu ghi chép, năm Ất Tỵ (1425) khi vua Lê Lợi đang bao vây thành Nghệ An, biết thành Diễn Châu ở bắc Nghệ An lâu nay bị cô lập không liên lạc được với thành Nghệ An. Đinh Lễ được sai đem quân đánh chiếm, quân giặc chạy tan tác…

Một trong những chiến công vang dội, làm nên tên tuổi của danh tướng Đinh Lễ, có lẽ là chiến thắng Vương Thông ở Tốt Động - Chúc Động. Mùa thu năm Bính Ngọ (1426) từ Nghệ An, Lê Lợi tiến quân ra Bắc tiêu diệt quân Minh ở phía bắc, tiêu diệt 6 vạn tên giặc. Vương Thông, Phương Chính, Sơn Thọ thua trận liền liều mình tháo chạy. Chiến công nối tiếp chiến công, ông được phong tặng Tư Đồ Đại tướng quân. Giữ chức vụ Long Bình Toản Hóa, Đại vương nhập nội tư hành khiển.

Đền thờ tam Quốc công: Đinh Lễ, Đinh Bồ, Đinh Liệt tại làng Đông Cao, xã Trung Chính, huyện Nông Cống.

Trong “Văn tài võ lược xứ Thanh”, có viết “ vào tháng 2 năm 1427, quân Lam Sơn chia nhau vây hãm thành Đông Quan, sau khi vua Lê Lợi chuyển dinh từ Tây Phù Liệt sang Đông Phù Liệt, rồi lại sang dinh Bồ Đề thì tướng Lê Nguyễn được giao chốt giữ Tây Phù Liệt. Vương Thông cho quân tập kích vào các đồn trạm của nghĩa quân Lam Sơn. Tháng 2 năm 1427, tập kích trại Lê Triện ở Cảo Động (nay là Nhật Tảo, Từ Liêm, Hà Nội), Lê Triện bị tử trận, Đỗ Bí bị bắt. Đầu tháng 3 năm 1427, chúng lại đánh trại Lê Nguyễn ở My Động (Mai Động ngày nay). Tại My Động, Vương Thông thấy quân Lam Sơn quân số ít, lại chưa có viện binh đến tiếp ứng, bèn phản công. Đinh Lễ và Nguyễn Xí cưỡi voi xung trận, không ngờ voi bị sa lầy bùn sâu, không rút chân lên được, Vương Thông thét quân bắt được cả hai tướng Lam Sơn, đem về thành Đông Quan. Tại đây, Đinh Lễ bị giết hại, Nguyễn Xí bị giam, sau trốn thoát trở về”...

Là một vị tướng tài năng, sau khi Đinh Lễ mất, Bình Định Vương vô cùng thương xót, phong là Nhập nội Thiếu úy, tước Á hầu, trong luận công ban thưởng, ông được phong Nhập nội kiểm hiệu Tư đồ. Đời vua Lê Thánh Tông, năm Hồng Đức thứ 15 (1484), Đinh Lễ được gia phong Thái sư Bân quốc công, về sau được tấn phong Hiển Khánh vương…

Ngoài Đinh Lễ, hai em trai là Đinh Bồ, Đinh Liệt đều là người có tài thao lược, dốc lòng phò tá nhà Lê, đặc biệt Đinh Liệt được vua Lê giao cầm quân từ khi đánh đồn Đa Căng (1423). Năm 1432, Định Liệt được thăng chức Nhập nội tư mã, tham dự triều chính.

Trong số những người theo vua Lê từ Lũng Nhai thì Đinh Liệt được xếp hàng đầu, ông được phong tặng “Lũng Nhai khai quốc Bảo kiếm công thần, Thượng trụ quốc thái sư kiêm Thái tử Thái sư Lân quốc công". Ông phò tá 4 đời vua, từ vua Lê Thái Tổ đến vua Lê Thánh Tông, được vua ban Tứ đại kỳ công.

Trung Lê - Thu Thủy