Dệt thổ cẩm - nét đẹp truyền thống của phụ nữ Thái ở xã Lũng Niêm

Cùng với sự phát triển của hoạt động du lịch cộng đồng tại Khu du lịch Pù Luông (Bá Thước), các mặt hàng dệt thổ cẩm tại các thôn, bản ở huyện Bá Thước từ chỗ chỉ phục vụ cuộc sống sinh hoạt của đồng bào dân tộc nay đã và đang phát triển mạnh, dần trở thành sản phẩm thương mại gắn với phát triển du lịch cộng đồng. “Thủ phủ” của nghề dệt thổ cẩm Bá Thước hiện nay là khu vực quanh chợ Phố Đoàn, trong đó những sản phẩm thổ cẩm được làm ra từ đôi bàn tay khéo léo của phụ nữ Thái ở thôn Lặn Ngoài, xã Lũng Niêm.

Thổ cẩm là di sản văn hóa, là bản sắc đặc trưng riêng của người dân tộc Thái thôn Lặn Ngoài. Thổ cẩm lại rất đa dạng và phong phú từ kỹ thuật thêu ren, đến nguyên liệu sợi, nguyên liệu làm màu, đến sự sáng tạo trong hoa văn, tạo hình… Tất cả các kỹ thuật tạo hoa văn thổ cẩm đã tạo nên tính đa dạng sức hấp dẫn của loại sản phẩm này.

Phụ nữ Thái ở thôn Lặn Ngoài, xã Lũng Niêm rất khéo tay trong việc thêu, dệt thổ cẩm. Để có được một sản phẩm đẹp người con gái Thái phải trải qua một quá trình lao động, sáng tạo và tích lũy kinh nghiệm lâu dài. Ngay từ thủa lên sáu, lên bảy, các cô bé người dân tộc Thái đã được các bà, các mẹ chỉ bảo, làm quen với việc nhặt bông, se sợi và lớn hơn một chút thì bắt đầu làm quen với việc dệt vải. Theo quan niệm của người Thái, người phụ nữ giỏi thêu thùa và có kỹ thuật dệt tinh xảo sẽ được đánh giá là người phụ nữ giỏi giang và được nhiều chàng trai để mắt tới.

Sản phẩm chính làm ra là vải dệt thổ cẩm và các sản phẩm từ vải thổ cẩm (khăn piêu, cạp váy, gối, chăn…). Hiện nay, thị trường tiêu thụ các sản phẩm chủ yếu tại địa phương (chợ Phố Đoàn, khu du lịch Pù Luông và khách du lịch đến tham quan, nghỉ dưỡng tại Bá Thước). Ngoài ra, các sản phẩm truyền thống của làng nghề đã vươn ra các điểm bán hàng, chợ phiên tại các xã, huyện lân cận và các tỉnh ngoài. Sản phẩm thổ cẩm của Lũng Niêm còn được lựa chọn là sản phẩm trưng bày tại các hội chợ, triển lãm trong và ngoài tỉnh.

Toàn thôn Lặn Ngoài hiện có 81 hộ gia đình tham gia làm nghề dệt thổ cẩm với 86 lao động trực tiếp sản xuất, chủ yếu lao động là phụ nữ. Người cao tuổi nhất hiện nay đang còn làm nghề là một phụ nữ đã ngoài 70 tuổi.

Mỗi một sản phẩm thủ công truyền thống đều có câu chuyện, gửi gắm trong đó những lời răn dạy, những kiến thức tích lũy từ đời sống hằng ngày... Bảo tồn nghề dệt truyền thống là bảo tồn cả kho tàng văn hóa dân gian quý giá của đồng bào dân tộc Thái nơi đây.

Minh Hiền