5 năm triển khai Luật, khói thuốc lá vẫn còn là mối nguy

Đã 5 năm thi hành Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá, song ở nhiều nơi dù là cơ quan hay nơi công cộng, thuốc lá vẫn vương khói và lảng vảng bay. Thậm chí, nhiều người dân còn không nắm được một số điểm nổi bật của Luật này.

Là một tỉnh có địa bàn rộng với cửa khẩu hàng không, đường thủy và đường bộ, việc buôn bán, vận chuyển thuốc lá và thuốc lá lậu trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa được đánh giá khó kiểm soát. Thêm vào đó, một số tập tục lạc hậu của người dân chậm thay đổi dẫn đến tỷ lệ người dân hút thuốc lá vẫn khá phổ biến. Đi tới nhiều điểm công cộng như bến xe, đường phố, công viên hoặc vào những quán cà phê chật hẹp, siêu thị, hàng quán... thật không khó để bắt gặp người hút thuốc lá. Để mua được thuốc lá cũng không hề khó. Các đại lý tạp hóa, các cửa hàng nhỏ lẻ phân bố hầu khắp mọi địa bàn và địa điểm nào cũng có kinh doanh thuốc lá. Chỉ từ vài nghìn đến vài chục nghìn, người tiêu dùng đã có thể mua được 1 bao thuốc lá.

Ngay sau khi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực (1/5/2013),tỉnh Thanh Hóa đã thành lập Ban chỉ đạo phòng, chống tác hại thuốc lá và ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, triển khai nhằm thực thi có hiệu quả những quy định của Luật. Giai đoạn 2013 - 2018, ngành Y tế - cơ quan thường trực BCĐ Phòng, chống tác hại thuốc lá tỉnh đã chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành, thành viên BCĐ tham mưu xây dựng các nội dung, triển khai các hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá trên địa bàn toàn tỉnh.

Tính đến 31/12/2018, 100% cơ sở y tế đã triển khai hoạt động và ký cam kết “bệnh viện không khói thuốc”; ngành GD&ĐT có kế hoạch thực hiện lồng ghép, phổ biến các nội dung giáo dục trong học đường về phòng chống tác hại của thuốc lá, lợi ích của môi trường không khói thuốc, các quy định của Luật và các văn bản hướng dẫn “Nói không với thuốc lá trong môi trường học đường”...

Thông qua nhiều biện pháp, phương thức tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, công tác phòng chống tác hại thuốc lá ghi nhận chuyển biến thực sự tích cực. Các cơ quan, đơn vị đã xây dựng môi trường không khói thuốc và giám sát, đánh giá tình hình các hoạt động liên quan; tăng cường năng lực cho cán bộ tham gia hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Theo báo cáo điều tra khảo sát tại địa phương, có 100% lãnh đạo tỉnh, huyện và các cơ quan hành chính nhà nước hiểu biết về quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá; 85% người dân tại cộng đồng hiểu biết về tác hại của thuốc lá; 90,5% người dân tại cộng đồng biết về các bệnh do hút thuốc lá gây ra; 85,5% người dân tại cộng đồng biết về quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Những con số trên đã phần nào nói lên những chuyển biến tích cực trong việc phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Tuy nhiên, theo chị Nguyễn Minh Huệ (phường Phú Sơn) cho hay: “Bây giờ đi ra ngoài bất cứ chỗ nào cũng vẫn gặp người hút thuốc. Điều quan trọng là họ không ý thức được rằng hành động này không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe của bản thân mà còn coi thường sức khỏe của những người xung quanh. Họ tự nhiên xả khói thuốc ra nơi công cộng. Tôi cho rằng trong tương lai cần có chế tài xử phạt nghiêm và rõ ràng đối với những hành vi này”.

Đáng chú ý, dù Luật quy định việc buôn bán thuốc lá phải cách cơ quan, đơn vị ít nhất 100m và cấm hoàn toàn ở khu vực trường học, bệnh viện... nhưng do nguồn lợi từ việc sản xuất, vận chuyển, phân phối thuốc lá cao nên tình trạng trên ít được cải thiện. Một số cơ sở bán lẻ vẫn ngang nhiên bày bán tràn lan tại các quầy, ki ốt mà không thực hiện việc xin cấp giấy phép theo quy định. Khi được hỏi về vấn đề này, nhiều tiểu thương không hề biết đến việc mình phải xin cấp giấy phép.

Và theo thống kê, sản lượng tiêu thụ thuốc lá trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa từ 2013 đến nay khoảng 29.412.600 bao. Tình hình vận chuyển, mua bán thuốc lá lậu vẫn diễn ra, lực lượng QLTT đã tiến hành kiểm tra, xử lý 225 vụ vi phạm về lĩnh vực thuốc lá trong đó có 125 vụ vi phạm nhập lậu thuốc lá, tịch thu và tiêu hủy 28.077 bao thuốc lá lậu. Trong khi công tác quản lý còn nhiều khó khăn, người dân đặc biệt là những đối tượng nghiện thuốc lá chưa nhận thức sâu sắc tác hại chết người của thói quen này và khói thuốc vẫn vương bay ở nhiều địa điểm...

Mai Phương