Lợi ích của người nhiễm HIV khi tham gia bảo hiểm y tế

Những năm trước đây, phần lớn thuốc kháng virus (ARV) để điều trị cho người nhiễm HIV ở Việt Nam do các tổ chức quốc tế tài trợ. Đến nay nguồn lực này đã bị cắt giảm nhanh và bảo hiểm y tế được xác định là nguồn đảm bảo cho người nhiễm HIV tiếp cận thuốc ARV một cách bền vững.

Thuốc ARV ức chế sự phát triển và nhân lên của virus nên khi người nhiễm HIV được điều trị sẽ giảm nguy cơ chuyển sang AIDS, giảm mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội và do vậy giảm được nguy cơ tử vong. Điều trị ARV còn giảm nguy lây truyền HIV sang người khác. Nồng độ HIV trong máu người nhiễm HIV càng cao thì nguy cơ lây truyền HIV sang vợ hay chồng hoặc bạn tình của họ càng lớn. Điều trị bằng ARV cũng giúp giảm lây truyền HIV từ mẹ sang con.

Từnăm 2015, Chính phủ đã bổ sung 60 tỷ cho mua thuốc ARV, nâng tỷ trọng kinh phí từ 5% lên 15%, nhưng đây vẫn là con số khiêm tốn trước bối cảnh tài trợ quốc tế rút đi. Bộ Y tế đã xác định giải pháp trước mắt trình Chính phủ bổ sung kinh phí bù đắp sự thiếu hụt nguồn kinh phí cho mua thuốc ARV khi các tổ chức quốc tế rút dần tài trợ. Tuy nhiên giải pháp lâu dài và bền vững cho điều trị ARV là việc thanh toán điều trị cho bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS bao gồm cả thuốc ARV thông qua bảo hiểm y tế. Bảo hiểm y tế giúp người nhiễm HIV/AIDS tránh được bẫy đói nghèo do các chi phí khám, chữa bệnh liên quan đến HIV/AIDS và khám chữa các bệnh khác.

Trước tiên là nhiều người băn khoăn về mức đóng góp: Theo quy định hiện hành mức đóng góp chung khi tham gia bảo hiểm y tế là 4,5% mức lương cơ sở (tương đương khoảng 621.000 đồng/năm). Đây là một số tiền không quá lớn khi so sánh với việc bảo vệ sức khỏe nói chung cũng như việc điều trị ARV là liên tục, suốt đời. Nếu bạn là cán bộ, công chức, viên chức người lao động theo hợp đồng sẽ do người sử dụng lao động và người lao động cùng đóng góp. Nếu bạn là người thuộc hộ nghèo, người dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn, vùng đặc biệt khó khăn, xã đảo, huyện đảo hoặc trẻ em dưới 6 tuổi thì nhà nước hỗ trợ toàn bộ mức đóng bảo hiểm y tế...

Người nhiễm HIV tham gia bảo hiểm y tế được đăng ký khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế ban đầu tại một trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế ban đầu có khám bệnh, chữa bệnh HIV/AIDS trong địa bàn cấp huyện, cấp tỉnh. Thông tin cá nhân của người nhiễm đã được Luật Phòng, chống HIV/AIDS cũng như các văn bản luật pháp khác quy định được giữ bí mật hoàn toàn.

Ngày 21/9/2020, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 200/KH-UBND về việc đảm bảo tài chính cho các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2021 - 2025 và định hướng đến năm 2030.

Theo đánh giá tình hình huy động kinh phí cho phòng, chống HIV/AIDS: Từ năm 2019 đến nay các dự án chỉ hỗ trợ khoảng dưới 40% tổng kinh phí phòng, chống HIV/AIDS của tỉnh. Nguồn từ bảo hiểm y tế mới chi trả một số dịch vụ khám, chữa bệnh liên quan đến HIV/AIDS tại các bệnh viện trong tỉnh. Năm 2019 - 2020 tiền thuốc ARV và các dịch vụ kỹ thuật liên quan đến HIV, thanh toán qua bảo hiểm y tế tại 3 bệnh viện: Ngọc Lặc; Thọ Xuân và thành phố Thanh Hóa. Nguồn đóng góp của người nhiễm HIV rất hạn chế, toàn bộ chi phí đang được các nguồn tài trợ, nguồn ngân sách nhà nước hỗ trợ.

Qua phân tích tình hình tài chính, để đáp ứng được nhu cầu phòng, chống HIV/AIDS nhằm đạt được mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030 thì còn thiếu hụt một lượng kinh phí đáng kể.

Vì vậy, người nhiễm HIV ngay từ bây giờ cần vượt qua rào cản tự ti, chủ động tham gia bảo hiểm y tế là tự bảo vệ tính mạng và sức khỏe của chính mình. Đó chính là giải pháp để bảo vệ sức khỏe, điều trị bằng thuốc ARV cho chính bản thân mình một cách lâu dài và bền vững.

ThS, BS Hoàng Bình Yên