"Ma trận" thực phẩm bẩn đầu độc người tiêu dùng (Kỳ cuối): Ai bảo vệ người tiêu dùng?

(VH&ĐS) Sau hàng loạt vụ thực phẩm bẩn, nhiễm hóa chất độc hại tràn lan trên thị trường được các cơ quan thông tin đại chúng trong nước “chỉ mặt đặt tên” khiến dư luận không khỏi lo lắng! Và câu hỏi như một thách thức: ai sẽ bảo vệ cho người tiêu dùng?

Việc sử dụng hóa chất trong nuôi, trồng, chế biến thực phẩm; thông tin bún, giò chả ngậm phụ gia hóa chất; men Trung Quốc ngập các lò rượu; bán thịt trâu lạ treo thịt bò, đến phát hiện hoa quả ép chín bằng thuốc cấm Trung Quốc đã dấy lên nhiều lo ngại cho người tiêu dùng.

Liên quan đến vấn đề này lực lượng chức năng đã ngăn chặn được nhiều vụ vi phạm, như Đội Cảnh sát Môi trường Công an TP Thanh Hóa đã bắt giữ xe khách chạy tuyến Nam Định - Thanh Hóa vận chuyển hơn 1 tấn thực phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, đã bốc mùi hôi thối; 4.800 quả trứng gà nhập...

Công an TP Thanh Hóa và Chi cục Quản lý Thị trường tỉnh phát hiện bắt giữ, tiêu hủy 4.800 quả trứng gà nhập lậu từ Trung Quốc ngày 29/8.

Kinh tế ngày càng phát triển, những năm gần đây, trên địa bàn TP. Thanh Hóa xuất hiện ngày càng nhiều nhà hàng, quán ăn, đặc sản vùng, miền hầu như chẳng thiếu thứ gì. Phía thực khách thì vô tư ăn uống nhưng mấy ai dám chắc có được bao nhiêu phần trăm thực phẩm trong số đó là bảo đảm vệ sinh an toàn(!) Đây quả là câu hỏi khó không chỉ với bản thân người tiêu dùng mà ngay cả với cơ quan quản lý.

Rõ ràng tình trạng phụ gia, gia vị thực phẩm được bày bán công khai màphần lớn chưa được kiểm soát về chất lượng đang là vấn đề nhức nhối. Việc kiểm tra, kiểm soát hầu như chỉ được thực hiện tại các đại lý, hộ kinh doanh cố định, nhà hàng, siêu thị, trung tâm thương mại chứ gần như vắng bóng tại các chợ truyền thống. Chính vì vậy nên tại các chợ, việc bày bán gia vị, phụ gia thực phẩm không rõ nguồn gốc diễn ra càng “vô tư” hơn...

Trên thực tế, việc kiểm tra, kiểm soát các mặt hàng gia vị, phụ gia thực phẩm thuộc về trách nhiệm của ngành Công thương và Y tế, nhưng do một số quy định còn chồng chéo nên rất khó phân định được trách nhiệm quản lý cụ thể của từng ngành.

Ông Đỗ Thái Hòa - Chi cục trưởng Chi cục Vệ sinh An toàn thực phẩm (Sở Y tế) cho biết, hiện nay, công tác quản lý an toàn thực phẩm đang được Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh rất quan tâm chỉ đạo và đã có những văn bản quan trọng như NQ 04 ngày 18/8/2016 của BCH Đảng bộ tỉnh, kế hoạch hành động ban hành theo QĐ 3517 của UBND tỉnh. Đồng thời chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, trong đó có Chi cục Vệ sinh an toàn thực phẩm tiếp tục xây dựng các chính sách, cơ chế, kế hoạch nhằm thực hiện tốt các mục tiêu của nghị quyết và KH hành động.

Tuy nhiên, nhiệm vụ quản lý được phân công cho 3 ngành chính: Y tế, Nông nghiệp và Công thương, trong mỗi ngành lại có phân công cho các cơ quan, đơn vị khác nhau; ngoài phân công còn có phân cấp từ tuyến tỉnh đến tuyến huyện nên dẫn đến thiếu đồng bộ.

Như vậy, Chi cục Vệ sinh An toàn thực phẩm không có thẩm quyền kiểm tra. Riêng tại các chợ, hầu hết tiểu thương đều kinh doanh tổng hợp nhiều mặt hàng nên chỉ có QLTT mới có thẩm quyền kiểm tra, kiểm soát. Còn theo Chi cục QLTT tỉnh, về nguyên tắc, gia vị, phụ gia thực phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ không được phép lưu thông trên thị trường nên nếu ai kinh doanh buôn bán là vi phạm. Nhưng phía cơ quan QLTT chỉ kiểm tra về nhãn mác, hóa đơn chứng từ cũng như việc chấp hành các quy định của pháp luật trong kinh doanh, chứ việc kiểm định về thành phần, chất lượng của những sản phẩm trên là việc làm không dễ.

Tình trạng vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm trên địa bàn tỉnh đang diễn biến phức tạp, nhưng hiệu quả từ việc thanh, kiểm tra của cơ quan chức năng vẫn còn nhiều hạn chế. Phải chăng do hoạt động quản lý, kiểm soát của cơ quan chức năng thiếu kiên quyết, hoặc các ngành liên quan chưa phối hợp một cách chặt chẽ, đồng bộ (nếu không muốn nói là khá lỏng lẻo!). Do đó, rất cần một giải pháp đủ mạnh để sớm dẹp được vấn nạn trên.

Doãn Tài