Tạo ‘cú huých’ cho lao động tự do tham gia bảo hiểm tự nguyện

(VH&ĐS) Chính sách BHXH tự nguyện là chính sách ưu việt và đầy tính nhân văn cho lao động tự do làm việc ở khu vực phi chính thức được tham gia và hưởng chế độ lương hưu khi hết tuổi lao động. Theo đó, chính sách BHXH tự nguyện đã mở rộng về đối tượng tham gia, phương thức đóng, mức đóng và chế độ hưởng.

Hiện nay, số lượng người lao động tiếp cận và tham gia BHXH tự nguyện vẫn còn thấp, thời gian chưa đủ theo quy định của luật để được giải quyết chế độ hưu trí. Trong thực tế, số đối tượng đủ điều kiện để giải quyết chế độ hưu trí trên địa bàn tỉnh trong thời gian vừa qua chủ yếu là đối tượng đã tham gia BHXH bắt buộc, nhưng chưa đủ điều kiện về thời gian để giải quyết chế độ nên tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện cho đủ 20 năm đóng BHXH để giải quyết chế độ. Mặt khác, đối tượng tham gia BHXH thường có mức đóng BHXH thấp, thời gian đóng BHXH thường chỉ đủ 20 năm, khi giải quyết chế độ lương hưu thấp, không được bù đủ bằng mức lương cơ sở theo quy định của Luật BHXH. Thu nhập của NLĐ tự do, NLĐ ở khu vực nông thôn thường không ổn định, giai đoạn 2008 - 2015 mức đóng BHXH tự nguyện cao so với thu nhập của phần lớn người dân, chưa có sự hỗ trợ, công tác tuyên truyền về BHXH tự nguyện còn hạn chế nên tỷ lệ người tham gia thấp. Hơn nữa, chính NLĐ ở Việt Nam chưa có thói quen tham gia BHXH lúc trẻ để “tích lũy” khi tuổi già.

Với những khó khăn trên, Luật BHXH 2014 có thêm nhiều ưu đãi với NLĐ tham gia BHXH tự nguyện như: hạ mức đóng BHXH tự nguyện tối thiểu, có thể đóng tối thiểu mức 154.000 đồng/ tháng. Bên cạnh đó, NLĐ có thể chọn mức đóng cao hơn để có mức hưởng lương hưu cao nhưng tối đa không vượt quá 22% của 20 lần mức lương cơ sở. Như vậy, với mức đóng như trên, từ 1/1/2018, khi áp dụng chủ trương hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện theo Nghị định số 134 ngày 29/12/2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH về BHXH tự nguyện, thực hiện việc hỗ trợ tiền đóng BHXH của Nhà nước đối với người tham gia BHXH tự nguyện. Theo đó, Nhà nước hỗ trợ 25% kinh phí cho người lao động (NLĐ) thuộc diện cận nghèo, 30% cho NLĐ thuộc diện nghèo và 10% mức đóng cho người lao động (NLĐ) khác theo chuẩn nghèo khu vực nông thôn, NLĐ thuộc diện cận nghèo khi lựa chọn mức đóng BHXH thấp nhất đóng 115.500 đồng/tháng. Tương tự, NLĐ thuộc diện nghèo chỉ phải đóng 107.800 đồng/ tháng. Chủ trương này kỳ vọng nâng mức bao phủ BHXH, đồng thời giúp NLĐ tự do có thêm quyền lợi.

Trước chủ trương hỗ trợ tiền đóng BHXH tự nguyện, anh Trần Đức Thanh (xã Quảng Ngọc, Quảng Xương) bày tỏ, 2 vợ chồng đều là lao động tự do, hiện vợ chồng anh đang tham gia đóng BHXH tự nguyện với mức hơn 260 nghìn đồng/ người/tháng. Như vậy, khi chính sách này được áp dụng, mỗi tháng cả hai vợ chồng anh cũng giảm được gần 200.000 đồng đóng BHXH. “Giảm khoảng 1/3 số tiền đóng BHXH tự nguyện mỗi tháng là thuận lợi lớn cho gia đình, chúng tôi sẽ cố gắng duy trì đóng đủ thời gian để được hưởng lương hưu khi đủ tuổi", anh Thanh cho biết. Ở nông thôn, vài chục nghìn đồng mỗi tháng cũng rất quý nên việc hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm tự nguyện của Nhà nước sẽ giúp nhiều lao động nông thôn có thêm động lực tham gia, thêm cơ hội duy trì thời gian đóng BHXH.

Cũng theo mong muốn của những NLĐ tự do khi được hỏi, bên cạnh việc hỗ trợ về mức đóng, Nhà nước cần mở rộng thêm những chế độ hưởng cho NLĐ tham gia BHXH tự nguyện. Bởi lẽ, hiện nay, NLĐ tham gia BHXH bắt buộc được hưởng 5 chế độ: Ốm đau, thai sản, tai nạn lao động/bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất thì người tham gia BHXH tự nguyện chỉ được hưởng 2 chế độ hưu trí và tử tuất.

Để BHXH tự nguyện đi vào cuộc sống, trong thời gian tới, BHXH tỉnh tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền sâu rộng về chính sách, pháp luật BHXH, BHYT nói chung và BHXH tự nguyện nói riêng tới mọi người dân, để người dân nhận thức được đầy đủ ý nghĩa và lợi ích mà BHXH tự nguyện mang lại. Tăng cường trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể trong việc lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT. Tập trung chỉ đạo phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, đặc biệt là BHXH tự nguyện, quyết tâm phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu dự toán thu do BHXH Việt Nam giao năm 2017. Với những chính sách cởi mở, sự hỗ trợ của Nhà nước cùng sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, ngành bảo hiểm kỳ vọng sẽ tạo “cú huých” để phát triển BHXH tự nguyện trong thời gian tới.

Mai Hoa