Lễ hội đền thờ Thượng thư Quận công Bùi Khắc Nhất

Trong hai ngày 30-11 và 1-12 (tức 7, 8 tháng 11 âm lịch) tại di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia đền thờ Thượng thư Quận công Bùi Khắc Nhất (xã Hoằng Lộc, Hoằng Hóa) đã diễn ra Lễ tưởng niệm 413 năm ngày mất của ông. Đây cũng là lễ hội truyền thống lâu đời trên quê hương Hoằng Lộc.

Bùi Khắc Nhất sinh ra ở vùng đất Bột Thái nay là xã Hoằng Lộc (Hoằng Hóa) trong gia đình có truyền thống nho học, cha là Giám sinh Quốc Tử Giám. Sách Văn tài võ lược xứ Thanh viết: "Ông là người xuất thế bằng văn tài nhưng khi phò tá nhà Lê Trung hưng ông không chỉ mang Nho học giúp nước, cứu đời, mà nhiều khi còn làm tướng cầm quân đánh giặc, ông là người văn võ toàn tài... Bùi Khắc Nhất đã lập nhiều công tích trên cả hai bình diện văn, võ nên đã được làm quan đến chức Thượng thư Bộ Hộ, rồi Thượng thư Bộ Binh". Người dân trên quê hương Hoằng Lộc vẫn thường gọi ông một một cách thân thiện, đầy tôn kính: Cụ Thượng Bùi.

Sự nghiệp quan trường 44 năm của Thượng thư Quận công Bùi Khắc Nhất trải qua 3 triều vua: Lê Anh Tông; Lê Thế Tông; Lê Kính Tông và kinh qua 6 Bộ (Bộ Lại; Bộ Lễ; Bộ Hộ; Bộ Binh; Bộ Hình; Bộ Công). Đặc biệt, khi ở Bộ Hình, giữ việc trông coi hình án, với lòng ngay thẳng, ông nổi tiếng với câu nói: “Ngục vô oan gia, thiên hạ xưng bình”. Thượng thư Quận công Bùi Khắc Nhất cũng được sử liệu nhắc đến với tư cách là một trong những người trực tiếp phụ trách tu sửa Hoàng thành Thăng Long (năm 1593); thường xuyên được các đời vua nhà Lê tin tưởng để cùng bàn định sách lược trong cuộc chiến chống nhà Mạc; bàn bạc các biện pháp phục hồi, phát triển kinh tế đất nước, chăm lo công tác đê điều, thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp...

Sau 44 năm tận hiến cho triều đình Lê Trung hưng, năm Kỷ Dậu (1609) Thượng thư Quận công Bùi Khắc Nhất qua đời. Ông được phong tước Thái bảo Văn Phú hầu. Năm 1629, đời vua Lê Thần Tông ông được truy phong tước Phú Quận công. Đến đời vua Lê Dụ Tông ông được xếp vào hàng công thần trung hưng. Năm Cảnh Hưng thứ 13 dưới thời đời vua Lê Hiển Tông ông được sắc phong Thượng đẳng phúc thần Tuy dụ Hùng lược Đại vương. Tưởng nhớ công lao của ông, tại ngôi nhà cũ của ông ở quê nhà Bột Thái, triều đình, người dân địa phương và gia đình đã lập dựng nên đền thờ Tướng công Bùi Khắc Nhất. Năm 2000, đền thờ đã được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.

Khánh Lộc