(vhds.baothanhhoa.vn) - Xứ Thanh là một trong những cái nôi của văn hóa dân tộc, một vùng quê văn hiến là nơi có nhiều lễ hội, tập trung vào mùa xuân. Lễ hội mùa xuân truyền thống trên đất Thanh Hóa đã góp phần tạo nên một nét văn hóa xuân trong kho tàng văn hóa Việt Nam.

Tin liên quan

Đọc nhiều

Lễ hội mùa xuân ở xứ Thanh

Xứ Thanh là một trong những cái nôi của văn hóa dân tộc, một vùng quê văn hiến là nơi có nhiều lễ hội, tập trung vào mùa xuân. Lễ hội mùa xuân truyền thống trên đất Thanh Hóa đã góp phần tạo nên một nét văn hóa xuân trong kho tàng văn hóa Việt Nam.

Văn hóa Việt Nam cổ truyền căn bản là văn hóa nông nghiệp do người lao động sáng tạo ra. Văn minh Việt Nam cổ truyền là văn minh làng xóm, hội mùa xuân Việt Nam là hội làng quê. Hội mùa xuân trên vùng đất quê Thanh cũng không ngoài mẫu số văn hóa chung ấy.

Với vị thế là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng, ngôi đình là nơi làng tế lễ Thành hoàng và mở hội xuân với các hình thức sinh hoạt văn hóa cộng đồng như hát chèo, hát cửa đình, tiến hành các trò chơi, trò thi. Các làng có những ngôi đình nổi tiếng như Hoằng Lộc, Nguyệt Viên (Hoằng Hóa), đình Gia Miêu, Đồng Ô, đình Trung, đình Quan Chiêm (Hà Trung), đình Viên Khê (Đông Sơn), đình Hổ Bái (Yên Định), đình Hồ Nam, Đông Môn (Vĩnh Lộc)... là những nơi được biết đến với những hội làng đông vui. Thể hiện sức sống của văn hóa dân gian và nét đặc sắc của văn hóa làng xứ Thanh.

Trống hội làng Phú Khê. (Ảnh: Đăng Văn)

Nằm trong vùng nông nghiệp, lẽ hội cổ truyền ở xứ Thanh chủ yếu là lễ hội cầu mùa, với ý nghĩa cầu mong thần linh phù hộ cho dân làng được người an, vật thịnh, mùa màng tươi tốt bội thu. Đây chính là các lễ kỳ phúc, kỳ yên thường phổ biến ở hầu hết các làng quê nông nghiệp. Tiêu biểu cho loại lễ hội này là lễ hội trình nghề ở làng Chiềng (Yên Ninh, Yên Định), lễ kỳ phúc ở các làng nông nghiệp miền xuôi và lễ Cầu Ngư ở các làng miền biển như Ngư Lộc (Hậu Lộc), Quảng Nham (Quảng Xương)... Bên cạnh lễ hội cầu mùa, lễ hội tôn vinh anh hùng dân tộc, tưởng nhớ người có công với dân với nước cũng khá phổ biến ở Thanh Hóa. Loại lễ hội này có thể liên quan trực tiếp với anh hùng dân tộc như lễ hội đền Bà Triệu, lễ hội đền Lê Hoàn, lễ hội Lam Kinh, lễ hội đền Lê Lai... cũng có thể là những lễ hội liên quan đến sự kiện, nhân vật lịch sử như lễ hội Xuân Phả, lễ hội làng Bôn...

Lễ hội làng Bôn sau tế lễ Thành hoàng là diễn ngũ trò, gồm: Trò Thủy, Trò Tiên, Trò Ngô, Trò Hòa Lan và Trò Lăng Ba Khúc. Những trò này được diễn để cung nghinh Thành hoàng là Đăng Quận Công Nguyễn Khải (con trai Phúc Khê tướng công Nguyễn Văn Nghi).

Cùng với nội dung cầu mùa, tôn vinh anh hùng dân tộc, lễ hội cổ truyền còn tôn vinh, xưng tụng công đức của những danh nhân văn hóa, các vị tổ sư các ngành nghề - những người đã đóng góp mở mang dân trí, góp phần nâng cao đời sống cộng đồng. Tiêu biểu cho loại lễ hội này là lễ hội bánh chưng bánh giầy, lễ hội Bà Triều (Tổ sư nghề dệt súc) ở Sầm Sơn.

Mùa xuân là mùa của những lễ hội đình đám và diễn trò. Cùng với chiếu chèo mùa xuân, hát ca công và những hình thức diễn xướng dân gian trong lễ hội mùa xuân đã làm cho mùa xuân thêm rộn rã, vui tươi.

Hội mùa xuân cổ truyền cũng gắn với hội đền, hội chùa. Thanh Hóa là nơi có nhiều đền, chùa, phủ nổi tiếng như đền Bà Triệu, đền thờ vua Lê, đền Sòng, đền Phố Cát; Phủ Nam, Phủ Sung; chùa Sùng Nghiêm Diên Thánh, chùa Thanh Tuyền, chùa Linh Xứng, chùa Hương Nghiêm,...

Lễ hội mùa xuân của các dân tộc Mường, Thái, Dao... đã làm cho nét xuân xứ Thanh thêm đa dạng và giàu hương sắc. Đó là âm thanh của cồng chiêng trong các hội hát séc bùa, hội chơi bông chơi hoa của người Mường; lễ hội Kin chiêng boọc mạy của người Thái...

Con người đã làm nên lễ hội mùa xuân, lễ hội mùa xuân đã thể hiện được tinh thần cộng đồng, tình yêu thiên nhiên, nghệ thuật, tôn vinh anh hùng, tưởng nhớ tổ tiên hướng tới một năm tốt đẹp. Hội mùa xuân xứ Thanh đã tạo nên một nét xuân, góp phần vào mùa xuân dân tộc.

Gần đây, lễ hội truyền thống đã được phục hồi và có phần phát triển rầm rộ. Sự phục hồi và phát triển này có mấy nguyên nhân cơ bản. Đó là quan điểm của Đảng ta về xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Đó là đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao. Bên cạnh đó, việc cấp bằng công nhận di tích cho một số di tích lịch sử của Nhà nước cũng khuyến khích lễ hội có thời gian phát triển... Ngày rước bằng công nhận di tích lịch sử văn hóa ở một số địa phương đã thực sự trở thành ngày hội của cả vùng.

Lễ hội cổ truyền phục hồi cũng là một nguyên nhân làm cho các làng quê ngày càng đổi mới, đáp ứng nhu cầu văn hóa tinh thần của các tầng lớp nhân dân. Song bên cạnh những ưu điểm của việc lễ hội được phục hồi cũng có những hiện tượng tiêu cực nảy sinh, đó là việc thương mại hóa trong lễ hội, tình trạng mất vệ sinh, tệ nạn xã hội...

Để trả lại cho lễ hội cổ truyền giá trị đích thực, các cấp quản lý cần có sự phối hợp chặt chẽ, khai thác những giá trị văn hóa truyền thống, vận dụng phù hợp để mọi người đến với lễ hội vừa thỏa mãn nhu cầu tâm linh, vừa được vui chơi thoải mái, không bị chi phối bởi sự thương mại hóa của lễ hội, làm mất đi những giá trị tốt đẹp vốn có của lễ hội cổ truyền.

Trần Thị Liên


Trần Thị Liên

 {name} - {time}

 Trả lời

{body}
 {name}- {time}
{body}

0 bình luận

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu
Chia sẻ thông tin với bạn bè!
Tắt [X]