Người chiến sĩ công an Nhân dân qua thơ ca

Với 6 tập thơ (Câu lạc bộ (CLB) Công an hưu trí Thanh Hóa), cảm hứng chủ đạo là tiếng thơ, tiếng lòng của những người chiến sĩ công an gắn bó cuộc đời mình với ngành - một trong những ngành thuộc lực lượng vũ trang Nhân dân “vì nước quên thân, vì dân phục vụ”.

Sáu tập thơ - Như những cánh hoa đào

Tôi được biết CLB thơ hưu trí công an nay tròn 30 năm. Ấy là một hành trình bền bỉ và công phu. Trong đó còn là sự tiếp nối các thế hệ. Có những người còn, người mất nhưng trang viết lưu lại hồn người, tình đời. Giá trị của CLB là kết nối, lan tỏa tình yêu thơ, yêu ngành, kích thích trí tuệ của lực lượng cán bộ công an về hưu, đồng thời nhân lên lòng yêu sống, yêu con người, yêu quê hương, khắc ghi trong mình, trong đồng đội, con cháu niềm tin với Đảng, Bác Hồ, hành trình vĩ đại của đất nước. Tôi nâng niu trân quý từng vần thơ, câu chữ của các tác giả được tuyển chọn, không phải là phản ánh qua nhìn thấy, nghe thấy mà là trải nghiệm thực tế của đời sống, họ đã viết nên thơ. Bởi vậy rất chân thật - một phẩm chất cần trong thơ. Những vần thơ chân mộc rất đáng quý của tác giả Ngô Thọ Thuận trong bài “Mấy lời tâm sự”:

Tiền bạc bao nhiêu cũng thế thôi

Sướng vui buồn khổ cũng một đời

Thủy chung sau trước cho toàn vẹn

Cốt giữ thanh cao cái tình người (quyển 6, tr.64).

Hoặc như tác giả Bùi Hồng Kỳ bày tỏ tình cảm với CLB qua thơ ngắn nhưng nói hộ lòng các hội viên:

Khắp chốn tìm về CLB

Muôn nơi hướng tới hội tình nồng

Buồn vui mạnh yếu cùng chia sẻ

Sướng khổ thăng trầm thấu

hiểu chung.

Hiểu chung? Phải chăng là kỷ niệm xưa của một thời oanh liệt đã qua, chiến công không nhắc nhưng họ âm thầm làm nên những chiến công. Bởi vậy:

Hôm nay giữa trời thu gió lộng

Những người con giành chiến thắng hôm nào

Tụ họp về đây vui trào khóe mắt

Trong tay nghĩa tình bền chặt

Trận tuyến âm thầm bao những chiến công.

Con chữ - tiếng lòng của các nhà thơ được viết dưới nhiều thể thơ: tự do, Đường luật, lục bát… đủ thấy họ rất đa dạng trong cách trình bày nỗi niềm vào thơ. Họ viết thơ khi tự sự, khi trữ tình, lúc trào phúng, châm biếm… Có thể khẳng định họ là những nhà thơ biết cầm súng và cầm bút để cùng một mục tiêu bảo vệ Nhân dân. 6 tập thơ như 6 cánh hoa đào, người Việt vốn xem là điềm lành ngày tết, 6 tập thơ hứa hẹn sự thịnh vượng và giao cảm của thơ. Hẳn còn nhiều xúc động, nhiều trải nghiệm tâm hồn sắp được khai mở như những cánh hoa khoe sắc muôn màu đang ẩn ngầm trong các tập thơ tiếp theo.

Vẻ đẹp của “Người trong cuộc”

Vẻ đẹp tâm hồn, tư tưởng người chiến sĩ công an qua thơ chính là làm mềm đi cuộc sống hàng ngày của họ. Thơ cứu cánh cho họ những khi cô đơn nơi rừng sâu, biển xa. Thơ thắp sáng họ trong đêm đen, kẻ thù trước mặt, thơ cũng ấm bên họ khi đêm buốt gió lùa…

Tâm hồn người chiến sĩ công an dành cho Đảng, Bác Hồ thật cao quý. Cùng cảm hứng này có nhiều bài thơ sâu sắc: “Quốc hoa dân tộc” của tác giả Hải Vân, “Những viên đá hình trái tim” của Phúc Hợp... rất nhiều tác giả khác. Tác giả Thanh Bình nói hộ chúng ta tình yêu ấy trong bài: “Đảng của tôi”:

Tôi muốn hát vang bài ca yêu Đảng

Viết cạn dòng nhưng chắc được

bao nhiêu

Bởi Đảng lớn lao vĩ đại hơn nhiều

Nói cả đời mình cũng là phần nhỏ.

Quả thật thơ viết về Đảng là không thể nào hết được lòng mình, nhất là lực lượng cán bộ công an, sự thấm nhuần ý chí, tư tưởng của Đảng càng phải sâu sắc bởi: Khi công lý đội lên đầu/ Công bằng tận tụy là câu răn mình/ Giúp người trong cuộc mưu sinh/ Tuân theo pháp luật vẹn tình nghĩa nhân (Là chiến sĩ công an - Thái Minh Đức).

Họ sống đẹp trong đời. Rất nhiều hình ảnh đẹp bình dị thôi mà lấp lánh như của những viên ngọc quý. Họ hy sinh bản thân giúp dân trong chống dịch COVID-19, trong bảo vệ con người, chống chọi thiên tai, trong phòng, chống tội phạm ma túy, tội phạm buôn bán người, nhất là phụ nữ, trẻ em. Mới đây nhất là hình ảnh anh Phúc, anh Việt, Anh Quân hy sinh cứu 8 người dân trong vụ cháy. Những câu thơ lại vang lên nghẹn lời: Lửa đã tắt rồi, các anh về thôi/ Đồng đội tôi ơi chẳng nghe lời đáp lại/ Về thôi anh đừng đùa nhau như thế/ Tắt cả tiếng cười… tắt nắng đồng đội ơi (Về đi anh - Nam Thắng). Thêm một lần chúng ta yêu - tự hào về người chiến sĩ công an và yêu thơ viết về họ.

Và tình yêu quê hương, đất nước

Viết nên nỗi lòng mình, nhưng cũng chính là viết hộ những người chiến sĩ công an và những người trai đất xứ Thanh, tác giả Hoàng Xuân Đổng có lời thơ tự hào với quê hương:

Em có về Thanh Hóa quê anh

Những địa danh sáng ngời tên

đất nước

Nam Ngạn, Hàm Rồng thuở trước

Các vương triều giữ nước chống

xâm lăng.

Hay như bài thơ “Đất nước tôi” ông viết rất xúc động:

Đất nước tôi

Cong cong dáng còng lưng mẹ

Bao đời lam lũ bát canh suông

Bới đất tìm cơm sống điều

nhân nghĩa

Bão tố phong ba anh dũng

kiên cường.

​Hình ảnh đất nước dung dị mà tự hào, gần gũi mà cao quý biết bao!

Cũng là một chiến sĩ công an, tác giả Thọ Thuận trong bài “Cuộc sống và những sắc màu” có chiêm nghiệm rất đời mà cũng nên thơ. Tình thơ ấy gắn với những suy tư, hoài niệm nông sâu của kiếp người:

Đi gần hết quãng đường đời vẫn chưa hiểu được tầm nông sâu của khát vọng

Sự éo le trong kiếp sống con người

Như sông quê mình chả mấy lúc

êm trôi

Kể cả lúc cạn dòng phơi đáy

Giữa cái xưa nghèo khổ khôn kể mà thủy chung, hôm nay quyền lực ấm no là vậy, con người lại đổi dạ, thay lòng, cái “bậc thang đời” éo le, giả tạo... khiến tác giả tiếc nuối, có phần xót xa. Cuối bài thơ là hình ảnh cánh rừng khói hương viếng liệt sĩ Trường Sơn. Đau lắm!

Sau tình yêu đất nước, yêu quê hương thì họ không phải yêu bản thân họ mà họ yêu mẹ, yêu đồng đội, yêu mẹ của đồng đội. Bài thơ “Thăm mẹ” của Trịnh Tuyên là ví dụ:

Ngõ quê mẹ vẫn khép hờ

Cho con níu áo, tuổi thơ lại về.

Tác giả viết thế là đáng suy nghĩ, nói 2 câu thơ mà rộng thế. Cái ngõ quê tưởng hẹp mà gói cả quá khứ, tương lai. Ấy còn là cánh cửa tuổi thơ thánh thiện, tự hào. Nơi đó có tiếng ru của mẹ.

Ở một cảm hứng khác về mẹ và đồng đội tác giả Xuân Sơn thấy xót xa trước sự hy sinh của bạn và người mẹ đợi con đến mòn mỏi. Khi lá vàng về cội, con đã hy sinh. Ngôi nhà của mẹ thật lạnh lẽo:

Hàng cau xưa vẫn xanh rì

Không còn thấp thoáng dáng đi

mẹ mày

… ngẫm đời thấy mắt cay cay.

Thật xúc động trước cảnh ngộ éo le của nhân vật. Sự hy sinh đó bảng vàng nào đo được. Xin được đồng cảm cùng tác giả bài thơ này.

Người chiến sĩ công an, họ lãng mạn hơn ta tưởng. Rất nhiều bài thơ tình, mà đọc lên không khỏi rung động. Cái tình mộc mạc mà hào hoa, có cả cái tình bao dung đến kỳ lạ. Phẩm giá của con người là trọng tình. Nên họ yêu và nghĩ về tình yêu thật mãnh liệt:

Sóng thần ở nơi mắt bão

Ánh huyền trong đôi mắt em

Giông tố chìm trong đáy biển

Ẩn tàng mặt sóng bình yên (Mắt bão - Hoàng Chất).

Đây là bài thơ hay mà tôi gặp viết về tình yêu. Giông tố - bình yên hai cặp từ đối lập được tác giả huy động viết thơ tạo được sự liên tưởng cần thiết cho thơ.

Tác giả cũng Phúc Hợp góp vào trang thơ những câu thơ nỗi niềm:

Thiếu em trăng khuyết biển sâu

Tình yêu vỗ sóng bạc đầu em ơi!

Người về với biển song đôi

Còn tôi với sóng thành người

cô đơn (Tìm con sóng cũ).

Xin khép lại bài viết nhỏ với bài thơ 4 câu của tác giả Trần Đình Côn:

Đời người được mấy giấc mơ

Tình tôi dệt những vần thơ tiếng lòng

Một đời “gạn đục khơi trong”

Vần thơ vang vọng tiếng lòng

tri ân (Tiếng lòng).

Bài thơ ngắn nhưng đúc kết cảm hứng chung của toàn bộ 6 tập sách. Các tập thơ có nhiều bài thơ hay cả ý và lời. Có bài ý hay nhưng lời chưa nhuyễn vần, nhuyễn ý, có bài ham nội dung nên còn hơi tham tả, kể. Nhưng tựu chung 6 tập sách công phu, nội dung chuyển tải đa dạng, thể thơ phong phú không bị nhàm. Nhiều bài viết khéo và thú, có tính giáo dục và thẫm mỹ. Chúc mừng 6 tập thơ của CLB Công an hưu trí Thanh Hóa đã được độc giả đón nhận, mong rằng sẽ có nhiều bài thơ, vần thơ hay ở các tập sách tiếp theo.

Bài và ảnh: Thy Lan