Đặc sắc ngôi đền cổ thờ Thái úy Lý Thường Kiệt

Đền thờ Thái úy Lý Thường Kiệt tại xã Hà Ngọc, huyện Hà Trung là di tích lịch sử, văn hoá và kiến trúc nghệ thuật vô cùng độc đáo, trải qua hàng trăm năm nhưng vẫn còn giữ được vẻ nguyên sơ với nhiều chứng tích lịch sử, văn hóa.

Anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt (1019 - 1105) là một danh tướng đời Lý. Ông là người đã có công lớn trong việc đánh đuổi quân xâm lược nhà Tống vào năm 1075 đến 1077.

Lý Thường Kiệt được biết đến là một trong 14 vị tướng tài, Anh hùng dân tộc tiêu biểu trong lịch sử Việt Nam. Công lao của ông còn gắn liền với 19 năm (1082 - 1101) được vua biệt phái vào cai quản trấn Thanh Hóa (nay là tỉnh Thanh Hóa). Vùng đất này đã được ông xây dựng thành một pháo đài bất khả xâm phạm vào thời bấy giờ.

Trong thời gian làm Tổng trấn Thanh Hóa, Thái úy Lý Thường Kiệt nổi tiếng là một vị quan anh minh. Nhờ vào lòng đức độ, sự khoan dung và sáng suốt của ông mà người dân trong trấn đã được hưởng nhiều lợi ích. Sau khi qua đời, để tỏ lòng biết ơn, người dân xứ Thanh đã chọn đất, góp công sức và của cải xây dựng chùa Báo Ân để tưởng nhớ công lao to lớn của ông. Bên cạnh đó, trên mảnh đất khi còn sống Lý Thường Kiệt đã chọn làm “Thọ thân” cũng đã được người dân xây dựng một ngôi đền để thờ phụng ông.

Đền thờ được xây dựng theo kiến trúc cổ 5 gian tiền đường, một hậu cung, nghinh môn, 4 bia đá, tường rào... tạo ra cho khu di tích sự cổ kính và hấp dẫn ở chân núi Ngưỡng Sơn nổi tiếng xứ Thanh. Tiền đường gồm 5 gian 2 chái, 12 cột lớn và 12 cột quân bằng lim. Có 3 cửa chính ra vào và 2 cửa phụ.

Cột, kèo và các vì trong đền được chạm khắc tinh xảo với các họa tiết hoa văn về các linh vật như: Long, ly, quy, phụng và hoa lá cách điệu.

Bức hổ phù ở gian giữa tiền đường cũng như hổ phù ở gian trái là những tác phẩm điêu khắc gỗ tuyệt tác.

Ngoài cổng đền người xưa đắp ba chữ ở trên là “Lý Đại Vương”.

Cổng phụ của đền vẫn còn nguyên vẹn nét cổ kính.

Trải qua mưa nắng và thời gian, đền thờ có xuống cấp, hư hỏng, nhưng những chứng tích về mặt lịch sử, văn hóa vẫn còn nguyên giá trị.

Linh Hương