Động tiên giữa... cõi trần

Với vẻ đẹp lung linh, huyền ảo, động Từ Thức (xã Nga Thiện, huyện Nga Sơn) luôn là điểm đến hấp dẫn du khách khi về với xứ Thanh.

Động Từ Thức (hay còn gọi là động Bích Đào), nằm trên dãy núi Tam Điệp, thuộc xã Nga Thiện, huyện Nga Sơn. Hang động có nhiều nhũ đá có hình thù và màu sắc độc đáo, được xem là một trong những hang động đẹp nhất xứ Thanh.

Động nằm trên sườn một ngọn núi đá nhỏ, xung quanh là cánh đồng lúa xanh ngút ngàn, dài khoảng 200 m, rộng hàng nghìn m2, vòm hang chỗ cao nhất chừng 40 m. Khung cảnh bên trong và xung quanh động vẫn còn giữ được nét hoang sơ và thơ mộng. Nơi đây gắn liền với câu chuyện về chàng Từ Thức gặp nàng tiên Giáng Hương được lưu truyền trong dân gian.

Từ dưới chân núi, leo hơn 100 bậc là đến cửa động. Quãng đường này cây cối bao phủ, những bộ rễ cây thuộc họ dây leo quấn quanh lối đi, thậm chí du khách còn có thể ngồi lên rễ cây như ngồi võng.

Động Từ Thức được thiên nhiên ban tặng cho nhiều nhũ đá có những hình thù khác nhau. Bởi vậy, người dân địa phương đã tưởng tượng ra những câu chuyện thần tiên gắn với từng mảng thạch nhũ khiến nhiều du khách thêm mê hoặc, cuốn hút. Dưới ánh điện màu càng làm cho hang núi thêm lung linh, huyền ảo.

Từ đầu đến cuối động du khách sẽ được chiêm ngưỡng tầng tầng, lớp lớp thạch nhũ lóng lánh sắc màu gợi lên những hình ảnh gắn liền với tình yêu của nàng tiên Giáng Hương và Từ Thức.

Trong hang động có vô số hình thù nhũ đá đẹp mắt. Theo cách gọi của người dân thì đây là núi tiền, kia là kho bạc, kho vàng, núi muối, nàng Giáng Hương, chàng Từ Thức, rồng ấp trứng, buồng tắm nàng tiên... tất cả đều gắn liền với sự tích Từ Thức gặp tiên đẹp đến mê hồn. Khi chạm tay vào đá nhũ tựa như những núi vàng, núi bạc này sẽ gặp nhiều may mắn.

Tiến sâu vào trong, du khách bắt gặp hình ảnh bằng thạch nhũ với đủ hình trâu, dê, lợn, mâm cỗ, mâm ngũ quả... bày sẵn từ muôn đời nay.

Theo truyền thuyết, Từ Thức là người Tống Sơn nay là huyện Hà Trung làm tri huyện ở Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. Ông thích ngao du sơn thủy, thưởng ngoạn phong cảnh và làm thơ. Trong một lần dự hội xem hoa, chàng bắt gặp một thiếu nữ tuyệt sắc giai nhân, khi ngắm hoa đã vô ý làm gãy cành mẫu đơn và bị nhà chùa giữ lại. Thấy vậy, chàng liền cởi chiếc áo gấm đang mặc để chuộc tội cho người thiếu nữ. Thời gian sau, vì không muốn danh lợi ràng buộc nên Từ Thức đã từ quan về quê vui thú điền viên.

Một hôm, trông ra cửa biển Thần Phù, chàng thấy có áng mây ngũ sắc kết thành hình hoa sen, bèn chèo thuyền ra phía núi và đã lạc vào động Bích Đào. Khi vừa bước vào động, Từ Thức thấy một tòa lâu đài nguy nga, tráng lệ, chàng được người chủ tòa lâu đài gả cho con gái tên Giáng Hương làm vợ. Giáng Hương chính là người con gái trước kia chàng đã cởi áo gấm chuộc lỗi.

Từ Thức ở được chừng một năm bỗng thấy nhớ nhà, liền xin được về thăm. Cảm thông nỗi niềm của chồng, Giáng Hương sắm xe và gài sẵn phong thư kín nói lời ly biệt. Khi đến quê, tất cả đều đổi thay, Từ Thức hỏi một cụ già râu tóc bạc phơ thì mới biết đó là cháu của mình. Chàng đã đi quá lâu, một ngày ở nơi tiên cảnh bằng rất nhiều ngày ở trần thế. Từ Thức muốn trở lại cõi tiên với vợ, nhưng xe mây đã biến mất.

Từ Thức liền mở phong thư ra thì thấy lời từ biệt của Giáng Hương. Chàng buồn bã, thất vọng đi về phía tây nam theo dãy núi Hoàng Sơn (ở xã Hoàng Sơn, huyện Nông Cống) rồi sau đó biệt tích đến ngày nay. Từ đó, động Bích Đào còn có tên gọi là động Từ Thức.

Trước vẻ đẹp hiếm có ấy, năm 1992 động Từ Thức đã được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là di tích thắng cảnh cấp quốc gia.

Hoài Thu