Ngược về ‘miền đất phượng hoàng’

“Ai lên Tuyên Quang ngược vòng cung Lô Gâm tới Na Hang quê em...” Mê mẩn giai điệu bài “Tâm tình cô gái Na Hang” từ lâu, tôi quyết xách ba lô đến với “nàng tiên xanh” giữa đại ngàn theo hành trình Vietrantour giá 1,45 triệu vào một ngày hạ nắng ráo. Để rồi chỉ trong 2 ngày ngắn ngủi, nơi đây đã chiếm trọn trái tim tôi bằng màu xanh ngút ngàn của mây trời non nước, 99 ngọn núi kỳ ảo xưa kia chim phượng hoàng đậu, điệu hát then, vị tê cay của rượu ngô thơm nồng...

Vừa đặt chân tới bến Thủy, cả đoàn lên thuyền của dân địa phương, bắt đầu hành trình du ngoạn lòng hồ thủy điện Tuyên Quang rộng tới 8.000 ha. Rẽ làn nước màu lục trong vắt, cứ thế non nước hùng vĩ với bóng núi trùng điệp soi xuống dòng sông hòa cùng màu trời thiên thanh bất tận mở ra trước mắt tôi. Có bắt gặp những “cọc vài” đá vôi sừng sững “mọc” lên từ giữa hồ xanh mới hiểu vì sao Na Hang được ví như “Hạ Long trên cạn”.

Nghe HDV Vietrantour kể 99 ngọn núi muôn hình vạn trạng ở đây gắn với sự tích về đàn phượng hoàng kỳ lạ. Rằng sau khi dẹp trừ giặc ngoại xâm, nhà vua muốn gây dựng kinh đô nên đã lập đàn cúng và được thần chỉ dẫn phải tìm nơi có 100 đỉnh núi cao thì mới giữ yên được bờ cõi. Đi mất 9 ngày đêm, quần thần mới tìm thấy vùng đất Thượng Lâm, nơi sơn thủy hữu tình y lời thần dặn song đếm mãi chỉ thấy 99 ngọn. Không muốn chuyến đi vô ích, quan trên bắt hết dân trong bản đi phu đắp núi để tròn trăm rồi về bẩm vua, mong thành quan Đại thần. Những tưởng tìm được chỗ dựng nghiệp lớn, đức vua cất lời khấn thần thì đàn phượng hoàng ở đâu kéo đến bay rợp trời đất. Chừng nửa giờ, 99 con đều tìm được chỗ đậu, duy có1 con cứ sà xuống lại bay lên mãi quanh ngọn núi giả. Sau ba lần như vậy, cả đàn đập cánh bay lên không trung. Thượng Lâm vì thế chẳng thể trở thành đất đế đô, còn ngọn núi giả bị thần nổi giận hô phong hoán vũ cuốn trôi đi.

Luồn lách gần trăm ngọn núi, chúng tôi hít căng lồng ngực không khí trong lành rồi thu trọn hình ảnh Pắc Tạ - ngọn núi cao nhất ở Na Hang có hình như chú voi đang cúi đầu bên nậm rượu. Dưới chân Pắc Tạ còn có ngôi đền cổ thờ thiếp của tướng Trần Nhật Duật xây từ thế kỷ XIII. Qua bao biến cố thăng trầm, tôi thoáng chút ngỡ ngàng khi thấy đền được xây dựng vô cùng khang trang. Dừng chân thắp nén nhang tỏ lòng thành kính, ai nấy đều mong cậy nhờ sức mạnh của Đức thánh mẫu ban cho cuộc sống bình yên.

Trên đường đi, chúng tôi còn thăm khu bảo tồn Tát Kẻ - Bản Bung rộng gần 42 km2 với những rừng nguyên sinh, thảm thực vật dày đặc và vô số động vật quý hiếm, trong đó phải kể đến loài voọc mũi hếch có tên trong sách Đỏ thế giới. Khi mà cái say trong tiếng rổn rảng chim rừng còn chưa dứt thì tôi lại chuếch choáng khi được tận mục sự kỳ vĩ của công trình thủy điện Na Hang, thác Mơ 5 tầng tựa suối tóc mây của người con gái buông hờ xuống mặt hồ phẳng lặng cho đến hang Phia Vài - nơi phát hiện ra hai di tích mộ táng và một di tích bếp lửa thuộc thời đồ đá và hang Thẩm Choóng - nơi cư trú của người nguyên thủy có niên đại cách đây gần 10.000 năm.

Người ta nói “mận Hồng Thái - gái Thượng Lâm” quả không ngoa chút nào. Cả đoàn thật may mắn khi được thưởng thức giọng hát của các cô gái dân tộc trên đường dạo hồ Na Hang. Không chỉ sở hữu làn da mịn màng, tính tình những cô gái sơn cước này còn nền nã, duyên dáng khó tả. Đến trưa, thú vị hơn khi chúng tôi được thử hương vị các món đặc sản như: xôi ngũ sắc, cá nheo, rượu ngô men lá... ngay trên ghe thuyền.

Hai ngày ở xứ Tuyên, tôi còn đi dâng hương cầu tài lộc tại đền, chùa linh thiêng của miền núi Thượng Ngàn gồm: chùa An Vinh, đền Hạ, Cảnh Sanh, Mẫu Thượng, Cấm... và khám phá khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Tân Trào quy mô hơn 3.100 ha với Lán Nà Nưa - nơi Bác ở và làm việc để chuẩn bị cho cuộc Tổng khởi nghĩa cách mạng tháng Tám, hay cây đa Tân Trào - nơi chứng kiến lễ xuất quân của đơn vị giải phóng quân...