Thực hiện di huấn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc

Một con người văn hóa tiêu biểu - một nhân cách lớn, một nhà lãnh đạo kiệt xuất của tất cả chúng ta vừa rời cõi tạm. Những ngày qua- tại thủ đô nghìn năm văn hiến - trái tim của cả nước thời gian như ngưng đọng, đã òa thành nỗi nhớ niềm thương khi nhắc về Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Thương nhớ Tổng Bí thư, càng thao thức niềm đau đáu mong mỏi của đồng chí, đó là: làm sao để “Tổ quốc ta, dân tộc ta mãi mãi rạng danh là một quốc gia văn hiến, một dân tộc văn hóa”.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định trong bài viết: “Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa mãi mãi soi đường con đường xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam” (bài đăng trên Tạp chí Cộng sản, số 14, tháng 7/1999) đó là: Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sáng tạo ra một nền văn hóa mới, văn hóa cách mạng Việt Nam; sáng tạo ra một thời đại mới trong lịch sử phát triển của nền văn hóa dân tộc. Từ năm 1923, nhà thơ Ô xíp Manđemxtam (người Nga) đã nhận xét: Từ Nguyễn Ái Quốc đã tỏa ra một nền văn hóa... có lẽ là một nền văn hóa tương lai. Thì cũng phải khiêm tốn mà thừa nhận rằng: trọn một đời cống hiến cho đất nước, cho Nhân dân của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã giúp mọi người dân Việt Nam hiểu hơn, tin hơn về nền văn hóa tương lai ấy. Đó là một con người Thủ đô đẹp nhất, thanh lịch, văn hiến của nơi “lắng hồn núi sông nghìn năm”.

Cuốn sách tuyển chọn 92 bài viết, bài phát biểu, bài nói, lược ghi, trả lời phỏng vấn, thư của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam trong thời gian gần 60 năm qua. Cuốn sách thể hiện sự quan tâm sâu sắc của đồng chí Tổng Bí thư đối với việc xây dựng, giữ gìn và phát triển nền văn hóa Việt Nam với các yếu tố truyền thống, hiện đại, bản sắc và hội nhập, tạo nguồn lực nội sinh và huy động sức mạnh của văn hóa, con người Việt Nam trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước phồn vinh, thịnh vượng.

Kết cấu của sách gồm 3 phần. Phần 1 với tựa đề: “Văn hóa là hồn cốt của dân tộc” gồm 19 bài phát biểu, bài viết của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương; Hội nghị công tác tư tưởng văn hóa toàn quốc, Hội nghị tuyên giáo toàn quốc thể hiện tư tưởng nhất quán của người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam đối với nhiệm vụ xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Phần 2: “Phát triển toàn diện, đồng bộ để văn hóa thực sự là sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước bền vững”, tuyển chọn 73 bài phát biểu, bài viết, thư của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đối với các lĩnh vực văn hóa cũng như quá trình xây dựng phát triển của từng cơ quan văn hóa cụ thể. Phần 3: “Từ luận điểm văn hóa của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến thực tiễn cuộc sống” gồm 32 bài viết, trả lời phỏng vấn của cán bộ, đảng viên, Nhân dân trong nghiên cứu học tập và triển khai cụ thể hóa các chủ trương, đường lối của Đảng cũng như ý kiến chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng gắn với xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam. Ngoài ra, cuốn sách tuyển chọn hơn 100 bức ảnh tư liệu quý ghi lại các hình ảnh của đồng chí Tổng Bí thư trong các hoạt động văn hóa, hội nghị văn hóa; các chuyến đi thăm và làm việc với các địa phương; gặp gỡ văn nghệ sĩ, trí thức trên khắp mọi miền Tổ quốc.

Thông điệp của cuốn sách là khát khao chấn hưng văn hóa - một nền văn hóa dân tộc, hiện đại và nhân văn của người đứng đầu Đảng ta. Bởi Tổng Bí thư quan niệm: Đổi mới là văn hóa; định hướng xã hội chủ nghĩa là văn hóa. Đó là sự định hướng đúng đắn, khôn ngoan và trí tuệ; xác định một con đường đi hợp quy luật, hợp lòng dân. Dẫu biết con đường đó còn lắm gian nan: “Đó là những công việc chưa có tiền lệ; chúng ta đang đi trên con đường chưa có tiền lệ; đòi hỏi phải dày công suy nghĩ, nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn; hằng ngày, hằng giờ phải xử lý những công việc rất phức tạp, phải đi giải những bài toán đầy ẩn số”.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tin rằng: đất nước ta, dân tộc ta sẽ chiến thắng sẽ giải được những bài toán hóc búa như đã từng giải trong thời gian qua. Bởi dân tộc ta là dân tộc có văn hóa; Đảng ta là người lãnh đạo có trí tuệ; Nhân dân ta rất dũng cảm và thông minh; Nhà nước ta ngày càng có kinh nghiệm quản lý và trưởng thành.

Với tinh thần “nhất hô bá ứng”, “trên dưới đồng lòng”, ngay trong phần 3 của cuốn sách đã đăng bài viết của Tiến sĩ Đỗ Trọng Hưng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Thanh Hóa với nhan đề: “Tỉnh Thanh Hóa quán triệt, triển khai quan điểm: “văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị - xã hội của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng”". Sau khi khẳng định thành tựu xây dựng và phát triển văn hóa đã góp phần xây dựng và hoàn thiện con người xứ Thanh ở cả ba mặt: lý tưởng, năng lực và đạo đức, lối sống; để tiếp tục thực hiện hiệu quả quan điểm: Văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị - xã hội, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa đã đưa ra một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm. Trong đó đáng chú ý ở nhóm giải pháp thứ ba: tăng cường xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong gia đình, nhà trường, xã hội để nuôi dưỡng và hoàn thiện nhân cách con người, xây dựng con người Thanh Hóa phát triển toàn diện trên cơ sở hệ giá trị văn hóa và chuẩn mực con người Việt Nam. Thiết nghĩ, đó cũng là cách thiết thực hưởng ứng với tinh thần mà đồng chí Tổng Bí thư đã từng nhấn mạnh: “Xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp của toàn dân. Toàn dân tham gia sáng tạo văn hóa, làm nghĩa vụ văn hóa, đồng thời toàn dân được hưởng thụ những thành tựu văn hóa”.

Phần cuối của sách còn trích đăng rất nhiều ý kiến của các học giả, nhà nghiên cứu từng làm việc, sinh sống ở Việt Nam. Dẫu có nhìn dưới lăng kính khác nhau song tựu chung họ đều nhận ra hồn cốt văn hóa Việt Nam: “những yếu tố tưởng chừng như trái ngược nhau lại tồn tại cùng nhau”, “Việt Nam có tiềm năng xuất khẩu nhiều nền văn hóa sang lĩnh vực văn hóa chung của khu vực Đông Á”; “Việt Nam sẽ phát triển một nền công nghiệp văn hóa vững mạnh”. Điều này góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trong khu vực và toàn cầu.

Bác Hồ đã từng nói: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có con người xã hội chủ nghĩa”. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng xác định: con người giữ vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển; phát triển văn hóa, xây dựng con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của công cuộc đổi mới. Tiếp tục kế thừa và “có những bước tiến mới về nhận thức” về văn hóa, xây dựng và phát triển văn hóa, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng xứng đáng là người học trò kế tục xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu.

“Mạch đời đập dưới bìa sách như mạch máu đập dưới làn da” (Kalinin). Trọn một đời mình, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã sống và cống hiến là con người văn hóa, chiến sĩ trên mặt trận văn hóa của Đảng.

Ngay trong bài phát biểu tại Hội nghị văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, ngày 24/11/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã tâm tư: “Hạnh phúc của con người không phải chỉ ở chỗ nhiều tiền, lắm của, ăn ngon, mặc đẹp mà còn ở sự phong phú về tâm hồn, được sống giữa tình thương và lòng nhân ái, lẽ phải và công bằng”.

Với ý nghĩa ấy, ngẫm lại suốt một đời, Tổng Bí thư là một con người hạnh phúc.

Nguyễn Hường