Chiều thơm

Ngày cạn dần, mặt trời bình thản mọng tròn lẫn vàng ươm như quả thị đang mở khẽ, đâu đây cô Tấm hóa thân cổ tích vào ráng chiều. Mùi hương cứ miên man bất tận khiến ai nhẩn nha bên chiều cũng phiêu diêu căng tràn lồng ngực mà chảy tan vào đường tơ kẽ tóc nét giản dị bình yên. Chiều mênh mông là thế, cũng ngắn ngủi là thế, bảo sao người ta phải thảng thốt rằng: “Có những buổi chiều chẳng biết cất vào đâu!”. Kỳ thực người ta đã cất chặt vào tim, cất sâu vào ngăn nỗi nhớ. Khi làng quê rộng mở đon đả hứng ánh chiều chính là lúc thương yêu vẹn tròn quá đỗi.

Minh họa: H.L

Trông từ phía xa, cánh đồng giống như một dòng sông mềm mại lấp lánh ánh vàng, bao cơn sóng dập dềnh cơ man vỗ vào bờ chiều những guồng thơm ngọt ngào của những vạt lúa chín. Những sợi rơm tươi đã lần lượt thảnh thơi cùng nắng gió, trên khoảng đất, trên vạt cỏ mà phơi phóng những thanh tú mát mềm. Những hạt thóc, những cọng rơm hiền, từ trong lam lũ nhọc nhằn, từ bùn lầy sũng sượt mà vươn ra rồi nở thành hoa trên tay người tảo tần cấy hái, đậu thành quả bên những nụ cười còn bé bỏng vụng dại.

Những giọt mồ hôi dẹt tròn nhễ nhại cứ mặn mòi lấm tấm hằn lên lưng áo mẹ áo cha, thứ mùi quen thuộc mà mọi đứa con nơi quê nhà đều chẳng giây phút nào muốn rời xa, thứ mùi khiến gió cảm động mà thương, chiều thầm lên hương vỗ về man mác. Biết bao lần sợi dây phơi trong sân nhà ai, vẫn chờ người sớm mai giặt giũ. Chiếc quần chẳng đắn đo rằng mình thật cũ, chiếc áo chẳng lấn cấn bởi mình đã sờn, vắt dọc lại vắt ngang dưới trời mênh mang thơm như mùi vở sang trang giữa bốn bề thong dong nắng gió.

Những vòm cây bịn rịn đâu đó, cũng thấm đẫm cảm xúc khi chiều, khi vũ điệu lá cành xào xạc rung rinh lúc lại trầm ngâm phăng phắc cả bóng lẫn hình như thể chuyện trò với đất. Mùi ngái nồng ủ ươm từ chân thật, mùi mộc mạc gói ghém bởi trầm nâu, tới nhiều năm vẫn thương cây bằng thứ tình thiêng liêng như ruột già máu mủ. Cây trả ơn đất, cây trả ơn trời, cây trả ơn người bằng bóng mát muôn nơi, bằng quả chín đầy vơi rụng vào chiều những làn thơm nưng nức. Kia buồng chuối vườn ai, kìa chùm ổi vườn ai... xanh vàng mà ương chín lai rai khiến cạn ngày mà đàn chim vẫn mê say huyên náo. Chúng ăn tại chỗ, rồi gói ghém mang theo suốt dọc đường, lại nhả hạt đây đó bốn phương. Vườn chủ năm xưa có khi nào biết về những hạt mầm yêu thương đã nhú lên thành muôn cây xanh tử tế.

Chiều quẩy gánh gì mà say sưa khệ nệ, ước chừng là một thứ rất thuộc quen. Xóm làng chuẩn bị lên đèn, gian bếp lại ấm hồng củi lửa. Những đụn khói sặc sụa te tái cay nồng, cứ chậm rãi bung vào mênh mông mãi là một mùi hương bắt nguồn từ sự an yên đầm ấm. Làn khói tưởng chừng mỏng manh mà sâu thẳm, neo đậu bền chặt với hồn quê, sum suê mà gắn trọn hồn người. Chiều dịu thơm mùi khói. Cơm bùng sôi rồi cơm chín bùi hơi, những chiếc bụng đói khúc khích mải chơi lại tung tăng chân sáo ùa về. Những kẻ xa quê thèm một chén nước cơm sền sệt vừa chắt, thèm những tiếng nói cười bằn bặt đã lâu chưa giòn giã tung tẩy đôi lần. Giếng chiều đã nhá nhem tới mấy phần nhưng gầu nước được kéo lên từ mạch nguồn vẫn trong ngân mát lịm. Bao người đã bật khóc khi trông thấy những buổi chiều buông xuống, có chăng nơi xứ lạ cô liêu, nhớ nhà nhớ quê mà rưng rưng thật nhiều.

Từng đàn chim cũng nhìn chiều mà vồi vội, sải cánh bay về tổ sau một ngày dài vất vả kiếm ăn, lũ côn trùng tìm gọi nhau những hồi rỉ rả. Còn người đi đâu, có kịp trở về khi chạng vạng chiều buông tầm tã. Cánh chiều vẫn mở những khoảnh khắc êm đềm, cho lòng người được vỗ về thêm, bao âu lo nhẹ bớt, những thiếu thốn được đắp đầy khi tình thân gắn kết sum vầy đầm ấm. Sự an nhiên đến từ trong sâu thẳm, lòng người lắng lại những xô bồ sân si. Cỏ cây hoa lá vẫn thơm hương đến lạ kỳ sau những ngày mưa tuôn nắng đổ thì lòng người hãy cố như kẹo ngọt mà tan ra, đừng như viên đá bão hòa trong nhạt nhẽo.

Đời chiều là lúc nắng gió cần mẫn được thảnh thơi. Đời người nếu dâu bể ngược xuôi, hãy thả mình vào chiều quê mà tìm chút nhẹ nhàng thư thái. Qua đêm nhẫn nại, một ngày mới lại tinh tươm bắt đầu. Ai còn hỏi chiều thơm là đâu. Chiều thơm bởi những mùi hương dậy lên từ những giá trị của muôn loài đang sống. Tôi vẫn lắng nghe và ngắm nhìn chiều xuống, ngắm nhìn cuộc đời, từng thứ đã qua, từng thứ diễn ra lưu dấu mùi hương một cách thật thà. Và chiều vẫn đơm hương bất tận...

Tản văn của Mộc Nhiên