Nguồn cảm xúc bất tận trong ca khúc “Quê Thanh miền đất tình người”

Với tình cảm và niềm nhung nhớ da diết, sâu sắc của người con xứ Thanh xa quê, nhạc sĩ Tô Văn (Chi hội phó Chi hội Văn học nghệ thuật TP Lai Châu) đã viết nên những giai điệu đẹp về quê hương trong ca khúc “Quê Thanh miền đất tình người”. Nhân dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, ca sĩ, giảng viên Đỗ My Lam (Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa) đã thể hiện trong MV đặc biệt mừng Xuân mới.

Nhạc sĩ Tô Văn sinh năm 1983, tại xã Quảng Thái, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa. Anh từng có thời gian nhập ngũ, rồi học tập tại Khoa Sư phạm âm nhạc, Trường Cao đẳng Văn hóa nghệ thuật Thanh Hóa (nay là Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa). Từ năm 2010, anh lên công tác trong ngành giáo dục Lai Châu và đã khẳng định tên tuổi trong các sáng tác âm nhạc về miền đất “ven trời” Tây Bắc. Những ca khúc của anh, như “Về Lai Châu ta đi chợ phiên”, “Lai Châu nhớ mãi ơn Người”, “Mời anh về Lai Châu”, “Gieo chữ trên rẻo cao”, “Lời mẹ kể”, “Tâm tình cô giáo vùng cao”, “Bình yên nơi biên cương”... đã được biểu diễn trong các chương trình nghệ thuật lớn của Trung ương, đã thấm sâu và lan tỏa rộng rãi trong đời sống văn học nghệ thuật nước nhà.

Đặc biệt, anh đã đoạt nhiều giải thưởng ở cấp Trung ương cũng như của tỉnh Lai Châu, như: giải thưởng trong Cuộc vận động sáng tác ca khúc tuyên truyền Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII, Giải thưởng Hội Nhạc sĩ Việt Nam; Giải thưởng của Bộ Công an về đề tài Công an nhân dân nhân dịp kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân và 15 năm Ngày hội “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”; Giải thưởng Cuộc thi “Sáng tác ca khúc về thầy, cô và mái trường” do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức; Giải thưởng trong cuộc vận động sáng tác văn học nghệ thuật về lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam với chủ đề “Cảnh sát biển Việt Nam - Vững vàng nơi đầu sóng”...

Suốt hơn 10 năm công tác tại xứ người, trong lòng người nhạc sĩ xứ Thanh luôn hướng về quê hương và mong muốn có những sáng tác về miền đất bên dòng sông Mã - nơi đã nuôi dưỡng tâm hồn để anh đến với âm nhạc bằng tình yêu bất tận, dồi dào. Dường như các tác phẩm anh viết tặng xã nhà, như “Quảng Thái vùng đất hứa”, tặng trường cấp 3 nơi anh từng theo học, như “Quảng Xương IV ngày trở về”..., chưa nói hết được tình yêu, nỗi niềm lớn lao mà anh dành cho quê hương. Cũng chính vì thế mà trong anh luôn khát khao được truyền tải giá trị văn hóa, lịch sử cũng như tình người ấm áp, nghĩa tình của người dân xứ Thanh qua tác phẩm âm nhạc.

“Những ngày đất nước oằn mình chống dịch COVID-19, nỗi nhớ quê hương dâng trào mạnh mẽ trong tôi. Điều đó đã khiến tôi “bật” được nốt nhạc đầu tiên trong bài hát “Quê Thanh miền đất tình người”: “Về miền quê Thanh nghe em hát câu dân ca/ Ngọt ngào lời ru quê trong em bao năm vẫn đợi chờ/ Về quê Thanh lắng nghe giọng hò sông Mã/ Yêu người quê mình yêu từ giọng nói mộc mạc quê Thanh...”. Rồi cứ thế hình ảnh quê hương với biển Sầm Sơn xinh đẹp, đầy nắng gió, với câu hò sông Mã ấm áp, trữ tình, với núi Ngọc, sông Chu, di tích Lam Kinh, Thành Nhà Hồ, trống đồng Đông Sơn... đầy niềm tự hào rồi hình ảnh của mẹ cha tảo tần sớm hôm cứ thế cuộn trào trong tôi”, nhạc sĩ Tô Văn chia sẻ.

Nhạc sĩ Tô Văn thừa nhận, điều khó khăn với anh là đã có quá nhiều ca khúc hay của các nhạc sĩ tên tuổi viết về xứ Thanh và với một nhạc sĩ 8X, buộc anh phải tìm một lối đi riêng, mang được hơi thở của thời đại. Một điều cũng không dễ nữa là chỉ vỏn vẹn trong một bản nhạc với vài khuông nhạc, người nhạc sĩ phải chắt lọc được hình ảnh, ca từ “đắt”, mang tính đặc trưng của miền đất Thanh Hóa. Nhưng dù sáng tạo như thế nào đi chăng nữa, anh cũng cho rằng, muốn ca khúc đi vào lòng người xứ Thanh thì phải dựa trên chất liệu dân ca Thanh Hóa. Lời ca và giai điệu song hành cùng nhau, mang đến cho người nghe cảm giác du dương, lúc thì cao trào, mạnh mẽ, lúc thì trầm lắng, trữ tình. Điều độc đáo mà nhiều người nhắc nhớ về ca khúc này là anh đã khéo léo đưa vào chi tiết người xứ Thanh sở hữu giọng nói mộc mạc, nghĩa tình thủy chung như hòn Trống Mái.

Nhạc sĩ Tô Văn bộc bạch, quê hương ai cũng yêu, cũng mến, cũng tình nhưng với những người đi xa thì tình cảm đó càng sâu sắc, mãnh liệt hơn. Sinh ra và lớn lên ở miền biển nhưng hiện nay anh lại gắn bó với vùng cao, nơi phên dậu của Tổ quốc với 20 dân tộc anh em sinh sống. Có lẽ càng đi xa quê thì hình dung của anh về quê hương càng rõ nét. Anh cho biết, ca khúc “Quê Thanh miền đất tình người” chính là “khúc ruột”, là nỗi lòng nặng sâu của anh với quê hương.

“Có thể mỗi người có những cách khác nhau để đóng góp cho quê hương, còn với tôi - một nhạc sĩ - thì không gì có thể hơn là viết sáng tác ca khúc dành tặng quê hương. Hy vọng tình cảm, nỗi niềm của tôi qua ca khúc sẽ “chạm” được vào trái tim người Thanh Hóa, để những người con đang sinh sống, làm việc tại trong và ngoài tỉnh luôn cố gắng, nỗ lực phấn đấu để xứng đáng với truyền thống quê hương xứ Thanh. Qua đó, tôi muốn quảng bá hình ảnh con người, văn hóa của vùng đất lắng đọng tinh hoa văn hóa ngàn năm lịch sử tới đông đảo người yêu nhạc cả nước”, nhạc sĩ Tô Văn nhấn mạnh.

Sau phần thu thanh của ca sĩ Anh Thơ cách đây 2 năm trước, ca khúc “Quê Thanh miền đất tình người” cũng đã được nhiều người Thanh Hóa biết đến. Và đến hôm nay, ca sĩ Đỗ My Lam quyết định làm MV ca khúc này như một “món quà” xuân ngọt ngào dành tặng những người con xứ Thanh. Chia sẻ về việc ra MV trong thời điểm này, ca sĩ Đỗ My Lam cho biết: “Khi nghe bài hát này qua tiếng hát của ca sĩ Anh Thơ, tôi đã hết sức ấn tượng. Từ giai điệu cho tới ca từ đã làm tôi rất muốn được thể hiện lại với cảm xúc riêng của chính mình. Đây là ca khúc viết về Thanh Hoá gợi tả được hết những nét văn hóa lịch sử đặc trưng ngàn năm của xứ Thanh. Mặc dù có sở trường là nhạc nhẹ nhưng tôi vẫn muốn thể hiện ca khúc này với cách của riêng mình để lan tỏa tình yêu với quê hương, để thôi thúc, giục giã những bước chân của người con xứ Thanh trở về sum họp, đoàn viên bên gia đình khi Tết đến, xuân về”, ca sĩ Đỗ My Lam bộc bạch.

Nhận xét về người học trò cũ của mình cũng như MV “Quê Thanh miền đất tình người”, Nhà giáo Ưu tú Phạm Hoàng Hiền (Trưởng khoa Âm nhạc, Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa) cho biết: “Tuy học sư phạm âm nhạc nhưng Tô Văn đã bén duyên và có nhiều thành công với sáng tác. Là người con xa quê, Tô Văn đã dồn nén nhiều tình cảm, nỗi lòng với quê hương qua ca khúc “Quê Thanh miền đất tình người”. Tôi tin MV ra đời sẽ mang lại niềm hứng khởi, sự vui tươi cho người người, nhà nhà xứ Thanh khi mùa xuân mới đang đến gần”.

Ngô Khiêm